لاله واژگون

لاله, واژگون,

یکی از جاذبه‌های دیدنی ایران، لاله, واژگون, است که هر ساله خیلی‌ها به عشق دیدن آن روانه مناطق مختلف ایران به خصوص دامنه‌های زاگرس می‌شوند.

این گل استوره‌ای، در دل خود داستانی دارد و مردم می‌گویند زمانی که گرسیوز با تیغ خود گردن سیاوش پاک نهاد را درید، لاله واژگون, شاهد آن بود. از آن پس، غم این ماجرا بر وی سایه افکند و رویش سرخ شد. با همه‌ی غصه‌هایش سر به زیر انداخت و بر بی گناهی سیاوش گریست. اشک‌های لاله‌ی واژگون, در واقع شیره ی بی‌رنگی هستند که در درون آنها قرار دارند و گاهی از آن سرازیر می‌شوند.

از نظر مشخصات گیاه ‌شناسی، لاله واژگون, گیاهی از خانواده  Liliaceae می‌باشد که دارای پیازی درشته فلس دار بـابوی ناپسـند، ساقه‌هایی استوانه‌ای ضخیم به رنگ قهوه ای به ارتفـاع 60 تا 120 سانتی متر است. زیر گل‌ها، عاری از بـرگ است و در سایر قسمت ها پوشیده از برگ می‌باشد. در اردیبهشت ماه، در انتهای ساقه گل دهنده، یک دسته برگ و در زیرآنها گـل‌هـا بـه شکل زنگوله به رنگ قرمز یا زرد و یا صورتی به تعداد پنج تا هشت عدد گل که دم گل آن خمیده است، ظاهرمی شوند. قسمت پایین گل‌ها، تا حد اواسط طول ساقه، عـاری از بـرگ اسـت و مجـددا در ایـن قسمت، برگ ها به صورت فراوان پایین ساقه را فرا می گیرند.

تـاکنون 15 گونـه از این گل در ایـران شناسایی شده است. این گل سازگاری زیادی با دامنه‌های سنگلاخی و صخره ای دارد و در صورت عدم تخریب به واسطه دام و انسان،حتی تا 10 هزار شاخه از آن را در یک دشت می توان مشاهده کرد.

منشاء اصلی لاله واژگون

منشا این گیاه ایران، افغانستان و ترکستان تا مناطق غربی هیمالیا بوده و از این نواحی به سایر نقاط انتقال یافتـه و در سالیان پیش مقدار زیادی از پیاز آن توسط ترک ها به قسطنطنیه جهت پرورش انتقال یافت. برخی محققان معتقدند، گل لاله ابتدا از ایران به قسطنطنیه برده شده و بوس بکیوس سفیر امپراتور روم بذر لاله را از قسطنطنیه به وین انتقـال داده است. پس از آن اروپاییان با این گل زیبا آشنا شدند و از قرن 19 میلادی کشت آن در هلند نیز رواج یافت. نکتـه جالـب توجه این که در ایران بیش از 170 گونه لاله به طور طبیعـی رشـد مـی کنـد.

کدام مناطق در ایران دشت لاله واژگون دارد؟

ارتفاعات زاگرس، شیب های سنگلاخ کوه ها، کوه های بختیاری(اکثر مناطق استان چهارمحـال و بختیـاری بـه صـورت پراکنده رویشگاه لاله های واژگون است. اما منطقه بنواستکی با وسعتی بالغ بر 3500 هکتـار یکـی از منـاطق طبیعـی و زیبای بختیاری است که به طور انبوه پوشیده از این لاله ها می باشد(حدود 700 هکتار به صورت یکنواخت و متـراکم کـه همان دشت لاله ی معـروف در اسـتان چهارمحـال و بختیـاری اسـت)، دشـت لالـه درفاصـله حـدود 100 کیلـومتری شهرکرد(مرکز استان) و حدود 10 کیلومتری شهر کوهرنگ(چلگرد) واقـع شـده و جـزء شهرسـتان کوهرنـگ می‌باشد.

همچنین، دامنه‌ها و دره‌های سرسبز کوهستان‌های غرب و جنوب استان اصفهان، از اواخر فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه در شهرستان‌های فریدن، فریدونشهر، بویین و میاندشت، خوانسار، دهاقان، شهرضا و سمیرم، از رویشگاه های طبیعی گل لاله واژگون یا اشک مریم به شمار می روند.

فصل رویش لاله های واژگون کی شروع می‌شود؟

پیدایش گل‌های آن در اوایل فروردینمـاه صـورت گرفته و منظره ای بسیار قشنگی را به وجود می‌آورد، از این نظر توجه بسیاری را به خود جلب میکند. گل ها دوام چندانی نداشته و درمدت زمان 10 تا 15 روزه ریـزش کرده و سپس در نیمه دوم اردیبهشت ماه مرحله بذردهی آنها شروع می گردد. پس از بذر دهی، لاله ها سر سبزی و شادابی خود را از دسـت داده، برگ ها زرد، پژمرده و خشک می شوند به طوری که در خـرداد ماه از گیاه به جز چند ساقه گل دهنده چوبی چیز دیگری بـاقی نمی ماند. زمستانگذرانی لاله ها به صورت غده وپیاز درداخـل خاک می گذرد. بنابراین مدت زمان دوره بازدید از دشت محدود بـوده کـه حداکثر از اواخر فروردین شروع ودر اواخر اردیبهشت مـاه بـه پایان می رسد. بویگلهایایـنگیـاهزیـاد مطلـوبنیسـتو به دلیلرنگو فرم گل هاکاربرد دارد.

کسری یزدان پژوه 1397/09/15