فایده اس‌پی‌وی و اینستکس برای ایران چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، «اگر به این نتیجه رسیدیم که با همکاری پنج کشور می‌توانیم همه آنچه در برجام خواست ملت ایران بوده به دست آوریم برجام پایدار خواهد ماند» این را حسن روحانی بلافاصله بعد از خروج آمریکا از برجام اعلام کرد. همان صحبتی که به نقطه آغاز مذاکرات ایران و اروپا برای رسیدن به یک راهکارمشترک تبدیل شد. در این جریان آنچه محور قرار گرفت ایجاد یک کانال مالی برای مبادلات تجاری و بانکی میان ایران و اروپا بود که در این راستا اول موضوع  spv  و بعد از آن بحث اینستکس به میان آمد.

علیرضا رحیمی نماینده مردم تهران در توضیح کارکرد این دو به خبرآنلاین می‌گوید:«اینستکس گام اول در مرحله اجرایی کردن spv است که به عنوان یک راهکار اجرایی در حوزه بانکی عمل می‌کند؛  به این معنا که دو شرکت متناظر در اتحادیه اروپا و ایران تاسیس می شود که برخی از آن با نام صندوق یاد می کنند اما اروپایی‌ها از شرکت اسم برده‌اند که در فرانسه ثبت شده است که وزارت خارجه سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه سهام‌دار این شرکت خواهند بود و نمایندگانشان در این شرکت حضور خواهند داشت.» او ادامه می‌دهد: «کاری که اینستکس انجام می‌دهد متناظر با LC در بانک‌ها است. به عبارت دیگر همان کارکردی  که LC  در بانک‌ها داشت اینستکس به صورت غیربانکی انجام می‌دهد. قاعدتا از مجموعه‌های کشاورزی،تجهیزات پزشکی و دارویی شروع کرده‌اند و طبیعی است که این موضوع به حوزه‌های دیگر هم بسط پیدا می کند.»

فایده spv  و اینستکس برای ایران

اولین سوالی که در ذهن نقش می‌بندد این است که این دو راهکار چه تاثیری می‌تواند برای ایران در عرصه سیاسی و اقتصادی داشته باشد. حشمت‌الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: «نهایی شدن SPVدر شرایط کنونی تنها می تواند تاثیرات سیاسی برای ما داشته باشد و انتظار گشایش اقتصادی و یا تحول شگرف در حوزه مراودات بانکی و مالی با توجه به فشار های آمریکا و نفوذ این کشور نباید از آن داشت و ما به طور جدی باید مسیر و راه کارهای دیگری را برای حل این مشکلات دنبال کنیم.»

فلاحت پیشه درباره تفاوت اینستکس و spv  می‌گوید: « اینستکس کانال مالی است که در قالب spv  قرار بود وضع شود و حالا در قالب اینستکس آمده است من همانطور که گفته‌ام به لحاظ سیاسی گام خوبی است اما باید منتظر بمانیم ببینیم به لحاظ اقتصادی چه نتایجی می‌تواند برای ما داشته باشد.»

پیش‌شرط برای اجرای اینستکس؟

این روزها هر طرحی که برای تسهیل روابط مالی و تجاری میان ایران و دیگر کشورها مطرح می‌شود به سرعت عده‌ای مقابل آن قد علم می‌کنند و یا آن را استعماری می‌خوانند و یا با برچسب‌های دیگر کمر به قتلش می‌بندند. ماجرایی که در جریان تصویب برجام ولوایح چهارگانه معروف به fatf  دیده شد و حالا در حال پیاده سازی در پروسه spv و اینستکس است. به طوری که این روزها صحبت از پیش‌شرط کشورهای اروپایی برای اجرای اینستکس به زبان می‌آورند. مخالفان می‌گویند اروپایی‌ها ایران را مکلف کرده‌اند به fatf بپیوندد تا اینستکس اجرا شود. موضوعی که مصطفی کواکبیان درباره آن به خبرآنلاین می‌گوید: « اجرای اینستکس هیچ ارتباطی به مسئله fatf ندارد. هرچند ما برای مبادلات بانکی خود نیاز داریم به آن fatf بپیوندیم اما ربطی به موضوع اجرای اینستکس ندارد.» او ادامه می‌دهد:« اینستکس یک کانال مالی است که قطعا می‌تواند مشکل مبادلات بانکی ما را حل کند. اما موضوع این‌جاست که برخی می‌خواهند این موضوع را با بحث Fatf  مرتبط کنیم. ما به مصوبه fatf نیاز داریم اما ربطی به موضوع اینستکس ندارد.»

علیرضا رحیمی نیز پیش از این به خبرآنلاین گفته بود:« اینستکس مشروط به پذیرش FATF نیست بلکه این شائبه‌ای است که مخالفان ایجاد کرده‌اند. تنها توصیه شده است که ایران FATF را بپذیرد یعنی همان توصیه‌ای که چین و روسیه هم به ایران داشته‌اند اما اینکه اینستکس را متوقف و آن را مشروط به پذیرش  FATF کنند به هیچ عنوان چنین شرطی مطرح نبوده است. گام اول ثبت اینستکس بوده است گام دوم در تاسیس شرکتی متناظر با نوع اروپایی در ایران بوده است و گام سوم فعالیت شرکت‌های ایجاد شده است که مبادلات خود را چه به صورت تهاتری و چه به صورت نقدی بتوانند انجام بدهند.»