نقد مستند «بهارستان، خانه ملت»؛ قصه تاریخ در بستر جغرافیا

ساخت وبلاگ

آخرین مطالب

امکانات وب

ال اس دی | نشانه ها و عوارض مصرف ال اس دی-فلزیاب نقطه زن اسکایروس|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09026822008-پاک کردن ریمل ضد اب-فلزیاب نقطه زن اسکایروس|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09031959795-خريد کفش اسپرت Salomon مدل Speedcross-ممبران تیره یا روشن اگرین چوب-نسل جدید کابینت کلاسیک اگرین چوب-کابینت وکیوم اگرین چوب-فلزیاب EPX 7500|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09199697033-کابینت آشپزخانه اگرین چوب-کابینت چیست اگرین چوب-کابینت MDF اگرین چوب-کابینت‌ های پی وی سی اگرین چوب-فلزیاب EPX 7500|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09026822008-کاربرد کارواش بخار در شستشو-جدید ترین سرویس وبلاگ دهی رایگان فارسی ایرانی با زیباترین وبلاگ ها و جدید ترین امکانات-افغانستان در سال ۱۴۰۰؛ رویدادها و روندها-سقوط دولت در پاکستان؛ پیام‌ها و پیامدها-فلزیاب EPX 7500|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09031959795-مزایای استفاده از کارواش بخار-دستگاه فلزیاب فیشر کومبو FX6500|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09199697033-دستگاه فلزیاب فیشر کومبو FX6500|شرکت فلزیاب گوهرباستان|09026822008-نحوه استخدام حسابدار متناسب با شرکت (و بودجه)-رهبر معظم انقلاب در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت روز جهانی قدس تبیین کردند-Troubles that should be paid awareness of when buying silicon-مشاوره کنکور-لمینت دندان در رشت-پیش نیاز یادگیری سئو-💔-تولد عزیزترینم-درد روح-"یا خیر مونس و انیس"-استفاده درست از چت بات ها می تواند برای برندتان فرصت خوبی باشد-احمد حکیمی‌پور: گزارش املاك نجومی را من به یاشار سلطانی دادم-همچنان جنگ-آمد بهار جهان ها-اون پسره که جوجه است-دسته بندي انواع ساز و آلات موسيقي-کيفيت و طراحي به روز شيرالات نوبل-نحوه تعويض پنجره قديمي با پنجره دوجداره-Ceramic Bearing For Your Bicycle-آموزش نرم افزار سونار ۸ – Sonar 8 (به همراه نرم افزار) اورجینال-کمیسیون حل اختلاف و تجدید نظر چیست؟-کمیسیون حل اختلاف و تجدید نظر چیست؟-برج خنک کن هیبریدی-راهنمای جامع خرید دوربین دست دوم-ازین سایت پول ببرید- مالیات معاملات نقدی بانکی (BCTT) چیست؟-اصول و قیمت انواع طراحی نمای بیرونی ساختمان-تعریف کلی از اجزای آسانسور ها

موفق‌ترین مستند ایران در یک سال گذشته، بدون تردید «بهارستان، خانه ملت» ساخته بابک بهداد بوده که علاوه بر دریافت سیمرغ بلورین بهترین مستند در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، چند جایزه مهم دیگر در سطح ملی را هم از آن خود کرده است. نقش بابک بهداد به عنوان خالق اثر پررنگ و شایسته تحسین است؛ چرا که بهداد به نوعی ایثارگری کرده تا «بهارستان، خانه ملت» ساخته شود. او با تلاش ستایش برانگیزش در چند جبهه کارگردانی، نویسندگی، پژوهش، گوینده، تدوینگر و فیلمبردار یک‌تنه بخش عمده‌ای از بار پروژه را به دوش کشیده و کار را با مایه گذاشتن از خودش درآورده است.

یکی از مهم‌ترین نقاط قوت «بهارستان، خانه ملت» شکل روایت آن است که به نوعی امضای مستندساز را پای اثر ثبت کرده و لحن متفاوت و خاصی به کل فیلم داده است. این مستند بجای آن که صرفا تاریخی باشد و روایتش با تقویم پیش برود، به درستی یک روایت جغرافیامحور را برگزیده و نگاهش را بر خصایص جغرافیایی یک تکه از پایتخت، شامل مسجد سپهسالار، میدان بهارستان، باغ بهارستان، بخشی از باغ نگارستان و…، متمرکز کرده. در واقع، هدف فیلمساز شرح مستندگونه هرآن چیزی است که در تاریخ معاصر ایران در این منطقه جغرافیایی رخ داده و همین لحن ویژگی نگاه متفاوت کارگردان محسوب می‌شود.

به لحاظ تاریخی، «بهارستان، خانه ملت» قصه‌اش را با نگاهی دقیق و جذاب از نخستین جرقه‌های مشروطیت و نخستین باری که مردم از عبارت «ملت ایران» استفاده کرده‌اند، آغاز می‌کند و با این استارت، بنیاد جامعه‌شناسانه و عمیق روایت تاریخی – جغرافیایی‌اش را فراهم می‌آورد؛ اگرچه تحلیل‌های جامعه‌شناختی در ادامه اثر قدری کمرنگ می‌شوند که دلیلش احتمالا مجال اندک کارگردان برای موشکافی وقایع بوده که امری پذیرفتنی به شمار می‌رود. با این حال، مستندساز می‌توانست در برخی برهه‌های مهم‌تر، مثل به توپ بستن مجلس، انقراض سلسله قاجار، تعطیلی مجلس و… قدری از رویکرد گزارش‌گونه‌اش فاصله بگیرد و تحلیل عمیق‌تری هم به مخاطب عرضه کند.

بخش عمده محتوای این اثر را که برنده جایزه بهترین مستند سال ۹۷ آکادمی سینما سینما هم شده، اسناد تصویری شامل عکس‌ها و فیلم‌های تاریخی تشکیل می‌دهد؛ اسنادی که به تصریح فیلمساز، فعالیت پژوهشی و گردآوری حدودا سه ساله را پشت سر گذاشته تا به این شکل زیبا روی پرده برود. علاوه بر آن‌که در این بخش دست «بهارستان، خانه ملت» بسیار پر است و از آرشیو غنی و حیرت‌انگیزی بهره می‌برد، رنگ‌آمیزی عکس‌ها را نیز می‌توانیم مهم‌ترین نقطه قوت اثر قلمداد کنیم که جلوه‌ای شگفت‌آور به مستند بخشیده.

بهداد و همکارانش تقریبا تک‌تک ۴۵۰ تصویر به کار رفته در اثر را به کمک شیوه‌های فنی و بصری خلاقانه بازسازی کرده‌اند تا نمود بیرونی مستند بسیار دلنشین و جذاب از کار دربیاید؛ شیوه‌ای که پیشتر در هیچ مستند ایرانی به کار نرفته بود و می‌تواند به نقطه عطف مهمی در مستندسازی تاریخی ایران تبدیل شود.

ترکیب نریشین‌های مناسب و فکر شده با صدای دلنشین شهرام درخشان و ادای دیالوگ‌های خاص و مشهور افراد مهم تاریخ توسط برخی مستندسازان شناخته شده، ریتم خوبی به اثر بخشیده و مانع خستگی و ملال بیننده می‌شود. محتوای بصری هم متنوع و پروپیمان است و حتی در مواردی که بخاطر کمبود منابع و اسناد تصویری، امکان افت ریتم وجود داشته، فیلمساز با هوشمندی و تسلط بر مدیومش، از انیمیشن‌های سیاه و سفید استفاده کرده تا تنوع بصری کار را حفظ کند.

بابک بهداد
بابک بهداد

در بخش محتوا اما، «بهارستان، خانه ملت» برخی اشکالات جدی را متوجه خود می‌بیند که بیشتر به آگاهی تاریخی و محتوای پژوهشی اثر مربوط است. بزرگترین ضعف مستند این است که تقریبا هیچ نامی از شیخ فضل‌الله نوری به میان نمی‌آورد و به نوعی یکی از برجسته‌ترین افراد مرتبط با مجلس را (احتمالا به دلیل ملاحظات جغرافیایی‌اش) نادیده می‌گیرد.

در بخش مربوط به دکتر مصدق، تمایز روشنی میان مصدق نخست‌وزیر و مصدق نماینده مجلس به چشم نمی‌خورد؛ و بدتر از همه این‌که مخاطب از مستندی با این کیفیت انتظار دارد در تبیین اختلاف مشهور دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی که همواره مسکوت مانده و مستندها کمتر از این تنش مبهم تاریخی رمزگشایی کرده‌اند، نهایت تلاشش را به خرج دهد؛ اما «بهارستان، خانه ملت» به شرح همان قرائت رسمی از ماجرا بسنده می‌کند و وارد جزئیات نمی‌شود.

پوستر مستند بهارستان خانه ملت
پوستر مستند بهارستان خانه ملت

بزرگترین مشکل مستند اما، به پایان روایت مربوط است؛ جایی که به شکلی عجیب، مستند با تصاویر مراسم معرفی دکتر بازرگان به عنوان رییس دولت موقت تمام می‌شود؛ پایان‌بندی پیش‌بینی نشده‌ای که مخاطب را ناامید، و فیلمساز را با اتهام محافظه‌کاری مواجه می‌کند.

بدبختانه مصاحبه‌های بابک بهداد حاکی از آن است که «بهارستان، خانه ملت» نسخه دومی هم ندارد که در آن به وقایع خانه ملت در دوران انقلاب اسلامی بپردازد و مخاطب انتظار دارد اگر چنین بنایی وجود نداشته، لااقل مروری بر اتفاقات مجلس در دوران پس از انقلاب در مستند گنجانده شود؛ انتظاری که بی‌پاسخ گذاشته می‌شود تا اهمیت کل پروژه تحت‌الشعاع قرار گیرد. با این همه، محصول ۷۵ دقیقه‌ای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی یکی از خوش‌ساخت‌ترین و باکلاس‌ترین مستندهای سال‌های اخیر است که می‌تواند در مستندسازی تاریخی ایران جریان‌ساز شود.

نویسنده: محمدعنبرسوز

کپی برداری و نقل این مطلب تنها با ذکر نام بلاگ سینمامارکت جایز می باشد.

مطالب برگزیده...
ما را در سایت مطالب برگزیده دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : جواد رمضانی بازدید : 471 تاريخ : چهارشنبه 13 شهريور 1398 ساعت: 13:55

خبرنامه