ابعاد و پیامدهای تقابل سعد حریری و عربستان

عربستان چندی است که تلاش‌ خود را به کار گرفته تا سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان را مجبور به استعفا کند‌ زیرا از عملکرد وی در قبال حزب‌الله و رئیس‌جمهوری لبنان راضی نیست. در این مسیر آمریکا نیز ریاض را همراهی می‌کند. مقامات سفارت عربستان در لبنان، حریری را نمی‌پسندند و حرف‌هایی از زبان آنها علیه حریری دائما به گوش وی می‌رسد. ریاض همچنان از تمرد حریری برای کناره‌گیری در دو سال پیش عصبانی است.
سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان روز شنبه ۴ نوامبر ۲۰۱۷، در حالی که در مسافرت به عربستان سعودی در ریاض به سر می‌برد، متن استعفانامه خود را در شبکه تلویزیونی العربیه عربستان سعودی و به صورت ضبط شده خواند و اتهاماتی نیز علیه ایران و حزب‌الله مطرح کرد. استعفایی که بعدا مشخص شد تحت فشار عربستان بوده و وی پس از بازگشت به لبنان همچنان در سمت خود به ایفای نقش پرداخت .لذا پس از حادثه دو سال پیش بازداشت سعد حریری نخست وزیر لبنان در عربستان آن هم به دستور محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور نوعی شکاف میان جریان المستقبل به رهبری سعد حریری و محمد بن سلمان بوجود آمد. مصادره اموال سعد حریری در عربستان که بالغ بر 7 میلیارد دلار است موجب شد که نخست وزیر لبنان سیاست‌های خود را نسبت به ریاض تغییر دهد. حریری تلاش کرد تا از رهگذر قانون و بهره‌گیری از ابزارهای قوانین موجود در عربستان اموال بلوکه شده خود را آزاد کند اما با شکست مواجه شد.
لذا حریری از دولت دونالد ترامپ و شخص مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا برای آزادسازی اموال خود درخواست کمک کرد که با بی‌توجهی مقامات آمریکایی مواجه شد. از این رو سعد حریری از یک سال قبل در تلاش است تا خود را به میشل عون، رئیس جمهوری و جریان هشت مارس و حزب الله نزدیک کند تا نفوذ عربستان را در لبنان کاهش دهد. عربستان نیز با کمک آمریکا درصدد بر آمده که از سعد حریری انتقام بگیرد و وی را از سمت نخست وزیری برکنار و فواد سنیوره را مجددا به عنوان نخست وزیر به قدرت برساند. فواد سنیوره از ژوئن ۲۰۰۵ تا مه ۲۰۰۸ نخست وزیر لبنان بود و در زمان وی، به لبنان خسارات زیادی وارد شد و جنگ 33 روزه در سال 2006 نیز همزمان با دوران نخست‌وزیری سنیوره بود. او اکنون بعد از حمایت‌های عربستان و آمریکا تلاش دارد تا بیش از گذشته دوباره خود را مطرح و در رسانه‌ها دیده شود. لذا سنیوره شروع به مصاحبه کرده و ریاض و واشنگتن نیز همزمان تلاش دارند وی را به عنوان ناجی ملت لبنان معرفی کنند. سنیوره به شدت به آمریکا، رژیم اسرائیل و عربستان وابسته است و در تقابل جدی با جریان هشت مارس است. در این بین طبیعی است که عربستان سعودی و آمریکا برای مقابله با جریان المستقبل ابزارهای زیادی در اختیار دارند؛ تحریم برخی از وزرای کابینه سعد حریری مانند وزیر خارجه، وزیر دارایی و وزیر انرژی لبنان، بخشی از تلاش خزنده آمریکا و عربستان برای ناکارآمد جلوه دادن کابینه حریری تلقی می‌شود. از سوی دیگر جریان 8 مارس و حزب الله آمادگی خود را برای همکاری حریری اعلام کردند و این نشان می‌دهد که بین جریان هشت مارس و المستقبل نوعی تفاهم برای تقابل با جریان‌های وابسته به آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی به وجود آمده است. اگرچه این احتمال نیز می‌رود که موضع‌گیری مثبت سعد حریری نسبت به جریان هشت مارس و حزب الله تاکتیکی و مقطعی و با هدف فشار بر ریاض برای بازپس گیری اموال بلوکه شده باشد.
در انتهای این گزارش به قلم حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه آمده است: برخی سناریوها در رابطه با آینده سعد حریری و وضعیت تقابل وی با خزب الله لبنان وجود دارد؛ از جمله اینکه شاید حریری به صورت مقطعی و تاکتیکی به حزب الله نزدیک شده تا عربستان را مجبور کند که اموالش را آزاد و از وی حمایت کند. لذا اگر عربستان بخشی از اموال سعد حریری را آزاد کند این احتمال می‌رود که وی مواضع خود را تغییر داده و بار دیگر به سمت عربستان گرایش پیدا کند. اما اگر همچنان حریری مواضع فعلی خود را حفظ کند و از عربستان فاصله بگیرد، آمریکا با هدف حفظ منافع عربستان تلاش خواهد کرد که نخست وزیر لبنان را از قدرت برکنار و فواد سنیوره را تقویت و به عنوان نخست وزیر جدید معرفی کند.
این در حالی است که اگر فواد سنیوره به قدرت برسد راه برای حمله مجدد اسرائیل به لبنان و ایجاد آشوب در این کشور هموار خواهد شد. از این رو هشت مارس و حزب الله تمام تلاش شان را به کار خواهند گرفت که چنین اتفاقی نیفتد. مطالب برگزیده...