پا فشاری معاون، استیضاح وزیر
زهرا داستانی
هفته پیش بود که کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی مازندران با طرح
انتقال آب خزر به کویر مخالفت کرد اما چهارشنبه گذشته این پروژه در کارگروه محیطزیستی پروژه انتقال آب خزر به
سمنان، به صورت مشروط و با تاکید بر حفظ برخی الزامات محیطزیستی از جانب وزارت نیرو به عنوان پیمانکار، به تایید سازمان محیطزیست رسید و نامه تایید آن نیز با امضای عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست منتشر شد. انتشار این نامه اما سبب واکنشهای
بسیار شد. واکنشهایی که به تهیه نامهای اعتراضی به رئیس جمهوری با امضای برخی از نمایندگان مجلس به خصوص نمایندگان شهرهای شمالی ختم شد.
پروژه انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی، پروژه پرحاشیه و درازمدتی است که نامش هرازگاهی بر سر زبانها میافتد و با مطرح شدن هر باره آن موج انتقادات و واکنشها بالا میگیرد. با این حال اما به نظر میرسد مخالفتها جایی برای تغییر نظر مسئولان و تصمیمگیران کشور در عرصه آب و محیطزیست ندارد. سالهاست که این پروژه یعنی انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی یا سمنان به یکی از پروژههای مهم برای دولتها تبدیل شده است، اجرای این طرح در اواسط دهه ۸۰ مطرح شد و در سال ۱۳۹۱ در دولت دوم محمود احمدینژاد، رئیس دولتهای نهم و دهم به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران ابلاغ شد. این طرح به «پروژه استراتژیک» محمود احمدینژاد تبدیل شد اما انتقاد و مخالفت کارشناسان و فعالان محیطزیست اجرای آن را به تعویق انداخت و آن را متوقف کرد. پس از او اما این پروژه باز هم مورد توجه حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم و
دوازدهم قرار گرفت و به عنوان یکی از بهترین راهها برای حل مشکل آب در فلات مرکزی ایران شناخته شد. گرچه سالها است که از ابلاغ این طرح و البته متوقف ماندن آن میگذرد، اما آذرماه سال 97 که حسن روحانی سفری به سمنان داشت به اهالی این استان وعده انتقال آب خزر به سمنان را داد و گفت که «دولت از شرکتهایی که در این پروژه ملی مشارکت کنند» حمایت خواهد کرد.
6 دی ماه همان سال احمد همتی، نماینده سمنان در مصاحبهای با فارس گفت که «برای برطرف کردن مشکل کمآبی استان سمنان قرار است طرح انتقال آب خزر اجرایی شود.» این نماینده افزود: «وزارت نیرو با انتقال این آب
موافقت کرده و بحث اداری آن هم انجام شده به طوری که مجوز ۲۱۵ محیط زیست در این خصوص دریافت شده و ردیف بودجه عملیات اجرایی این کار هم اختصاص پیدا کرده است.» همان زمان بود که برخی از نمایندگان مجلس از جمله نمایندگان استانهای شمالی کشور چون گیلان، مازنداران و گلستان به شدت با «انتقال آب خزر به زادگاه رئیس جمهوری» مخالفت کردهاند.
این مخالفت اما گرچه صداها درباره نحوه اجرای این پروژه را ساکت کرد اما دوباره پس از 9 ماه سکوت خبری و پس از خالی شدن جای
مخالفان این پروژه در سازمان حفاظت محیطزیست از جمله پروین فرشچی، معاون پیشین دریایی سازمان محیط زیست کشور که یکی از بزرگترین موانع طرح انتقال آب خزر به سمنان در سازمان حفاظت محیطزیست بود و توسط عیسی کلانتری از کار برکنار شد، خبرها از موافقت سازمان حفاظت محیطزیست با این پروژه شنیده میشود. یک هفته اخیر شاید مهمترین زمان در طول سالهای طرح این پروژه بوده است. هفتهای که سرنوشت این پروژه مشخص شده و به نظر میرسد توافقات برای اجرای آن انجام شده باشد. آخرین جلسه کارگروه محیطزیستی پروژه انتقال آب چهارشنبه هفته گذشته با تنش برگزار شد. جلسهای که در آن بالاخره این پروژه به صورت مشروط و با تاکید بر حفظ برخی الزامات محیطزیستی از جانب وزارت نیرو به عنوان پیمانکار و علیرغم مخالفت کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی مازندران با این پروژه در روزهای گذشته به تایید سازمان محیطزیست رسید.
جانمایی خط لوله انتقال آب خزر به سمنان، از مهمترین مسائل مورد مناقشه در آخرین نشست برای تعیین تکلیف این پروژه بود و مسعود تجریشی، معاون محیطزیست انسانی سازمان حفاظت محیطزیست با تایید این موضوع به همشهری گفته است: «عدم خسارت به جنگلهای هیرکانی موضوعی است که بر آن تاکید داریم و حتی گفتهایم اگر برای اجرای پروژه یک اصله درخت قطع شود با این پروژه برخورد میشود.» به گفته تجریشی الزامات زیادی برای وزارت نیرو درنظر گرفته شده که بعضی از آنها پیش از اجرا، حین اجرا و پیش از بهرهبرداری باید مورد توجه قرار گیرد. از پیمانکار نیز تعهد محضری برای توجه و اجرای آنها گرفته میشود. همچنین نحوه برداشت خاک، عدم تخریب جنگل برای انتقال برق، پایش دریا و اثرات انتقال آب خزر بر موجودات زنده و آبزیان خزر ازجمله مواردی است که سازمان حفاظت محیطزیست، وزارت نیرو را ملزم به اجرای آنها کرده است. مسیری که برای انتقال خط لوله آب خزر به سمنان به عنوان بهترین گزینه درنظر گرفته شده است، در کنار خط انتقال نفت نکا-ری قرار دارد که ظاهرا وزارت نفت نیز با این همجواری مخالفت کرده است.
نابودی جنگلهای هیرکانی از 100 تا 700 هکتار، از جمله مناقشات دیگر مخالفت با این پروژه است که حالا با اعلام شدن این موضوع که قرار است این پروژه در کنار خط انتقال نفت نکا–ری اجرا شود، مسئولان محیطزیست را راضی کرده است. هرچند که این اتفاق یا حتی قطع درختان جنگلهای هیرکانی برای موافقان این طرح اهمیتی ندارد. امیر عبدوس، مدیرکل اداره حفاظت محیطزیست سمنان از موافقان جدی انتقال آب خزر به سمنان، گفته است: «در مسیر انتقال آب از خزر به سمنان تنها 40 هکتار دچار تخریب میشود که بخشی از آن نیز در جنگلهای هیرکانی قرار دارد. البته این میزان بسیار کمتر از تخریبی است که انتقال خط لوله نفت نکا-ری ایجاد کرده است.» با این حال اما مسعود تجریشی به همشهری گفته است که «اگر وزارت نفت با همجواری خط لوله انتقال آب خزر به سمنان مخالفت کند، این پروژه اجرایی نمیشود.»
در هر صورت اما مزیت وجود دریاها و آبهای آن سبب شده که مسئولان محیطزیست هم راضی به تخریب محیطزیست برای حفظ صنایع شوند. براساس طرح انتقال آب خرز به سمنان، درصورتی که این طرح اجرایی شود، سالانه 200 میلیون مترمکعب آب به سمنان منتقل شود که 150 میلیون مترمکعب آن به حوزه صنعت و 50 میلیون مترمکعب باقی مانده نیز به شرب تخصیص مییابد. اتفاقی که خلاف آن چیزی است که تا پیش از این از زبان مسئولان شنیده میشد. عیسی کلانتری از جمله کسانی است که بارها اعلام کرده که این آب برای مصرف شرب قابل انتقال است. با این حال تجریشی گفته است: «دریاها مزیتی برای ما است. نمیتوانیم بگوییم مخالفیم چون دوست نداریم از دریا برداشت کنیم. اگر نتوانیم این پروژهها را کمتر از یکی دوسال آینده تعیین تکلیف کنیم در آینده اصلا امکان برداشت از این آب را نخواهیم داشت. ما در حال ورود به کنوانسیون خزر هستیم و اگر این پروژه تعیین تکلیف نشود، دیگر کنوانسیون اجازه این کار را نخواهد داد.»
اما موافقیت صریح دولت با این طرح نه تنها به واکنش فعالان محیطزیست منجر شده بلکه حدود ۴۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در نامهای خطاب به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، مخالفت خود با طرح انتقال آب خزر به کویر مرکزی و استان سمنان را اعلام کردهاند. این طرح باعث تنش در جلسه روز گذشته مجلس شد و برای لحظاتی نظم جلسه پارلمان را بر هم زد. نمایندگان مخالف این طرح در نامه خود ابراز شگفتی کردهاند که چرا «با وجود مخالفتهای مرکز پژوهشهای مجلس، مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران، متخصصان حوزههای مختلف و نمایندگان استانهای شمالی با اجرای طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی و استان سمنان»، باز هم «دولت محترم همچنان بر اجرای این طرح پافشاری میکند.» تیغ تیز پیکان انتقادات نمایندگان اما به سمت رضا اردکانیان، وزیر نیرو که دستی در ساخت سدها در ایران پس از انقلاب دارد، نشانه رفته و به خشکی زایندهرود و بد احوالی کارون پیوند خورده است. پیوندی که سبب شده تا نمایندگان شهرهای جنوبی نیز به این اعتراض بپیوندد و درخواست استیضاح رضا اردکانیان وزیر نیرو را تقدیم مجلس کنند.
با این حال اما در میان این نمایندگان، افرادی هم بودند که با این طرح و اجرای آن موافق باشند. احمد همتی، از نمایندگان موافق با طرح انتقال آب خزر به سمنان در جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی با اشاره به بحث پروژه انتقال آب در مجلس گفته است: «مبنا برای قضاوت درمورد پروژههای ملی کار کارشناسی و علمی است این پروژه توسط مجلس ردیف بودجهای دارد؛ مورد تایید کمیسیون ماده ۲۱۵ و مورد تایید سازمان محیط زیست است. این علائم نشانگر کارشناسی و علمی بودن این پروژه است. در شرایطی که کشورهای حاشیه دریای خزر از آب سرزمینی ما استفاده میکنند ما نباید خودتحریمی کنیم.»
طرح انتقال آب خزر به سمنان، گرچه شاید بتواند مشکل آب صنایع و شرب را در فلات مرکزی حل کند، اما خطرات و هزینههای بسیاری برای محیطزیست ایران خواهد داشت. طرحی که همچنان در کشاکش موافقان و مخالفان به این سو و آن سو کشیده میشود و هنوز مشخص نیست زور چه کسی در این میان بیش از دیگری میچربد. حالا باید منتظر ماند و دید که مجلسیان با این طرح چه میکنند. مطالب برگزیده...
ما را در سایت مطالب برگزیده دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : جواد رمضانی بازدید : 345 تاريخ : چهارشنبه 24 مهر 1398 ساعت: 19:28