رنگ خوش آینده در دست‏های کودکان

فاطمه امین‌الرعایا
خط‌‏های کج و معوجی که بچه‌ها با مداد‏رنگی روی برگه‌های سفید می‌کشند شاید اولین مواجهه کودکان با هنر باشد و خط‌خطی‌های‏شان روی دیوار اولین تلاش‌شان برای به نمایش گذاشتن این مواجهه! اما معمولا نقاشی‌های کودکانه چندان جدی گرفته نمی‌شود و تنها با یک «آفرین، چه نقاشی قشنگی» از سوی پدر یا مادر ماجرا فیصله پیدا می‌کند. اما کافی است کمی بچه‌ها را جدی‌تر بگیریم تا انگیزه‌ای برای تربیت و پرورش هنر در آنها ایجاد شود، به طور مثال در یک گالری آثارشان به نمایش دربیاید و ما هم از آنها دیدن کنیم!
معمولا وقتی عبارت «نمایشگاه نقاشی» را می‌شنویم، یک نمایشگاه با دیوارهایی پر از نقاشی‌های قاب‌شده از یک نقاش حرفه‌ای در ذهن‌مان نقش می‌بندد، اما این‏‏بار یک گالری اقدام به برگزاری یک «نمایشگاه نقاشی» از آثار کودکان کرده است. گالری «شروه» به‏‏‏تازگی با هدف توجه و تاکید بر جنبه‌های احساسی کودکان نمایشگاه آثار کودکان نقاش را افتتاح کرده است. در این نمایشگاه شاهد 45 اثر از 25 کودک خواهیم بود. کیوان عسگری، استاد نقاشی کودکان درباره این‌گونه نمایشگاه‌ها گفته است: «هر بار که به نمایشگاه کودکان می‌روم خیلی امیدوار می‌شوم نسبت به انسان، هنر و فرهنگ. مهم این است که کودک از طریق فعالیت‌های هنری انسان بودن را یاد بگیرد و به جلوه‌های لازم زندگی کردن دست پیدا کند. هنر برای کودک چقدر اهمیت دارد؟ این سوالی است که بارها و بارها پرسیده می‌شود. فارغ از ژن و فاکتورهای ژنتیک که برخی دلیل بر استعداد هنری می‌دانند، در هر فرد قابلیت‌های ادراکی وجود دارد که از طریق فعالیت‌های هنری بخش ناشناخته و ناپیدای ذهن خود را کشف می‌کند».
توجه به هنر کودکان، توجه به آینده است
نقاشی، هنری است که به واسطه آن کودکان به پرورش احساسات‌شان می‌پردازند و می‌توانند با ابزاری مانند رنگ به تجربه زیسته خود عینیت ببخشند. آرین لواسانی، نقاش، که خود نیز از کودکی این حرفه را آغاز کرده است درباره برگزاری نمایشگاه نقاشی برای کودکان به «ابتکار» می‌گوید: من خیلی خوشحالم که چنین اقدامی صورت گرفته است چون به این واسطه امکان نمایش احساسات درونی کودکان فراهم می‌شود. چنین اقداماتی می‌تواند خلاقیت را در کودکان پرورش بدهد و در آنها ایجاد امید کند تا نگاه‌شان به زندگی را در معرض دید عموم بگذارد. حتی برخی از این دیدگاه‌ها می‌تواند راه تازه‌ای هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان بگشاید.
او همچنین درباره تاثیر چنین اقداماتی در شکل‌گیری ذهن کودکان می‌افزاید: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که چندان قرابتی با هنر ندارد. ما با ساختاری قوی، درست و غنی در برخورد با هنر مواجه نیستیم. در جوامعی که به هنر نگاه ویژه‌تری وجود دارد شاهدیم که هنر به درون جامعه هم رسوخ می‌کند و در جزئیات هم حفظ و نگهداری می‌شود. وقتی ما به کودکان آموزش صحیح بدهیم که تناسب چیست، می‌تواند فواید بسیاری حتی در زندگی فردی تک‌تک افراد جامعه داشته باشد. چون در کودک از سنین پایین حساسیت نسبت به هنر، تناسب و چیدمان صحیح ایجاد شده، در بزرگسالی هم افراد این حساسیت را در زندگی روزمره خود به‌کار می‌گیرند و دنیایی بهتر می‌سازند، دنیایی که در آن افراد از تمام حواس‌شان به صورت کامل استفاده می‌کنند و چنین اقداماتی در نهایت منجر به رشد جامعه خواهد شد.
لزوم توجه به هنر در سیستم‌های آموزشی
یکی از مواردی که در بالاتر رفتن کیفیت آثار تجسمی تاثیرگذار است، آگاهی بالای جامعه نسبت به هنر و هوش بالای تصویری است و یکی از راه‌های بالابردن هوش تصویری جامعه، تربیت ذهن افراد از کودکی است. حال این پرسش مطرح می‌شود که فعالیت‌هایی مثل برگزاری نمایشگاه‌های هنری برای کودکان چقدر در افزایش آگاهی افراد در بزرگسالی موثر است؟ لواسانی می‌گوید: این اتفاق تنها یکی از راه‌های افزایش آگاهی جامعه است. اما موضوع این است که چنین اقداماتی فقط در صورت تداوم موثر خواهند بود. تنها با برگزاری یک نمایشگاه و بعد فراموش شدن آن اتفاقی رخ نخواهد داد. مثل این است که بیماری به صورت ناگهانی قرص‌هایش را قطع کند، قطعا چنین کاری در بهبود شرایط موثر نیست. ما برای اینکه بتوانیم به افزایش آگاهی تصویری عموم افراد در یک جامعه دست پیدا کنیم، نیازمندیم که در سیستم آموزشی چنین اقداماتی مورد توجه قرار بگیرد. بله، برگزاری یک نمایشگاه هنری برای کودکان، زیبا است، اما امیدوارم تداوم پیدا کند تا اثرگذار باشد. من امیدوارم نقدهای صحیح و دقیقی به ‌وجود بیاید.
او ادامه می‌دهد: همه پدر و مادرها فرزند خود را خاص می‌بینند و احساس می‌کنند فرزندشان از همه بهتر است. اما باید خانواده‌ها به خوبی آموزش ببینند تا بتوانند دانش‌شان را به فرزندشان منتقل کنند. بنابراین وقتی این اتفاقات حادث شود، در همه جوامع تاثیرگذار خواهد بود. هم‌اکنون هم در کشورهایی این اقدامات انجام می‌شود و جامعه هم از آن سود می‌برد.
بخش خصوصی ورود کند
یکی از پیامدهای برگزاری نمایشگاه‌های هنری برای گروه سنی کودک و نوجوان، رشد و پیشرفت هنرهای تجسمی در سالیان پیش‏رو است. لواسانی با تایید این موضوع می‌گوید: من فکر می‌کنم چنین اقداماتی تاثیر زیادی در سال‌های آینده بر حوزه تجسمی خواهد گذاشت. چون در حال حاضر بسیاری از افراد مطرح در حوزه تجسمی کشور، افرای مسن هستند. ما به هنرمندان جدید نیاز داریم. ما به هنرمندان واقعی نیاز داریم نه به شبه‌هنرمندان. ما باید هنرمند واقعی داشته باشیم نه کسی که صرفا ژست هنرمندبودن دارد. ما باید به بچه‌ها آموزش دهیم و امیدوار باشیم که کودکان در درجه نخست به سلامت روانی برسند تا این سلامت روانی بتوانند به هنر هنرمندان کمک کند. کما اینکه خود هنر منجر به بالاتر رفتن سلامت روانی در جامعه می‌شود. این یک رابطه دوسویه است.
او درباره ورود بخش دولتی به حمایت از نقاشی و هنر کودکان می‌گوید: به نظر می‌رسد این موضوع در اولویت‌های بخش دولتی نیست. ضمن اینکه حمایت دولتی از هنر کمی استقلال هنر را دچار خدشه می‌کند چون هنر باید آزاد باشد. به نظر من تاثیر ورود بخش خصوصی بیشتر است. جایی وجود دارد به نام موزه «دیدی» که شخصی است و دقیقا به دنبال اهدافی است که در پی آن حمایت از نسل جوان و پرورش آنها برای آینده رخ می‌دهد. اما متاسفانه کم هستند افرادی که اقدام به ساخت موزه‌های «دیدی» می‌کنند. بخش خصوصی حتی بهتر از بخش دولتی می‌تواند در این‏گونه موارد تاثیرگذار باشد.
حمایت از کودکان خصوصا در بخش‌های هنری می‌تواند تضمین‌کننده آینده کشور باشد، چون فردا از آن کودکان ما است.
در پایان لازم به ذکر است نمایشگاه نقاشی کودکان تا ۲ آبان همه‏روزه از ساعت ۱۶ تا ۱۹ در گالری «شروه» به نشانی میدان فاطمی، میدان گلها، خیابان کاج جنوبی، کوچه سوم پلاک ۱۲، واحد ۲ میزبان علاقه‌مندان خواهد بود. مطالب برگزیده...