مزیت پیشتاز بودن | آیا مزیت پیشگامی واقعیت دارد؟

فرض کنید در شهری زندگی می‌کنید که در آن رستوران ژاپنی وجود ندارد و شما علاقه دارید یک رستوران ژاپنی در آن‌جا تأسیس کنید. آیا ترجیح می‌دهید نخستین رستوران ژاپنی را تأسیس کنید؟ یا این‌که فکر می‌کنید ریسک چنین کاری بالاست و ترجیح می‌دهید یک نفر دیگر این کار را بکند و شما دومین رستوران را راه‌اندازی کنید؟

فرض کنید یک ناشر تخصصی در حوزه‌ی مدیریت در حال فعالیت است. فردی به شما مراجعه می‌کند و می‌گوید می‌خواهد وارد این بازار شود و به عنوان یک ناشر بزرگ مدیریت فعالیت کند. آیا این دوم بودن را مزیت می‌دانید یا نقطه ضعف؟

حالا به سوال دیگری فکر کنید. چند شرکت بزرگ تاکسی اینترنتی در کشور فعالیت می‌کنند که اسنپ و تپسی بزرگ‌ترین آن‌ها هستند. فرض کنید امروز یک شرکت تازه تصمیم می‌گیرد وارد این بازار شود. آیا برای این شرکت، شانسی قائل هستید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است، چنین شرکتی در چه شرایطی می‌تواند به موفقیت امیدوار باشد؟

همه‌ی این پرسش‌ها، به مسئله‌ی تقریباً مشابهی اشاره دارند: مزیت‌ها و چالش‌های اول بودن،‌ دوم بودن و آخر بودن.

این موضوعی است که همیشه در استراتژی کسب و کار مورد بحث قرار می‌گیرد و شما هم باید با جنبه‌های مختلف آن به خوبی آشنا باشید.

مزیت پیشتاز بودن (First-mover Advantage)

چند دهه قبل، این تصور حاکم بود که پیشگامی یک مزیت است.

به این معنا که وقتی یک کسب و کار، پیش از سایر رقبا وارد یک بازار می‌شود یا محصولی را قبل از دیگران عرضه می‌کند، از مزایا و فرصت‌هایی بهره‌مند می‌شود که دیگران از آن بی‌بهره خواهند ماند.

این تصور معمولاً با یک استعاره‌ی نظامی توضیح داده می‌شد:

طی دهه‌های اخیر، مثال‌های بسیاری به وجود آمده‌اند که مزیت پیشگامی را نقض کرده‌اند. به عنوان مثال، مرورگر Netscape یک مرورگر پیشگام بود. اما مرورگرهای دیگری که پس از آن آمدند، بازار را به کلی از Netscape گرفتند (ماجرا ابتدا از Internet Explorer شروع شد و سپس Chrome و Firefox و دیگران آمدند).

به عنوان یک مثال دیگر کافی است به Yahoo فکر کنید و این‌که Google با وجودی که دیر به این بازار رسید، توانست بخش بزرگی از بازار را در اختیار خود بگیرد.

مثال نقض برای مزیت پیشگام بودن، صرفاً به حوزه‌ی تکنولوژی و فناوری اطلاعات محدود نیست. تویوتا هم در بازار خودروهای آمریکا، نمونه‌ای از شرکت‌هایی است که با تأخیر وارد شده‌اند و از بسیاری از قدیمی‌ها موفق‌تر هستند.

امروزه وقتی عبارت مزیت پیشتاز بودن توسط استراتژیست‌ها به کار می‌رود، دیگر در جایگاه یک گزاره‌ی قطعی نیست، بلکه بیشتر از جنسِ سوال است:

• آیا پیشتاز بودن مزیت است؟
• در چه شرایطی می‌توان از مزیت پیشگامی حرف زد؟
• در چه شرایطی، ورق بازی به سمت کسب و کارهایی برمی‌گردد که دیر وارد بازی شده‌اند؟

در ادامه به این نوع پرسش‌ها و پاسخ آن‌ها می‌پردازیم.

پیشرو بودن در چه شرایطی می‌تواند مزیت محسوب شود؟

شرایط زیر ممکن است باعث شوند پیشرو بودن یا First-mover بودن به یک مزیت ماندگار تبدیل شده و جایگاه یک کسب و کار در بازارش تثبیت شود:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری استراتژی کسب و کار به شما پیشنهاد می‌کند: