نظام های کشاورزی و سیستم های کشت دستخوش تغییرات فراوان و روند رو به رشدی از نظر افزایش عملکرد هستند. در این مسیر، توجه به محیط زیست و کنترل اثرات منفی کشت و کار بر محیط زیست، روز به روز بیشتر مورد توجه سازمان ها و دولت ها قرار گرفته است زیرا چنان چه این کنترل و تغییرات نظام کشت صورت نگیرد، فرسایش خاک، آلودگی خاک، آب و هوا و بسیاری مشکلات دیگر گریبان گیر شرایط زندگی ما و سایر موجودات خواهد شد. یکی از نظام هایی که برای کنترل این شرایط پیشنهاد شده است روش کشاورزی پایدار (Sustainable Agriculture) است که در کنار کشاورزی دقیق (Precision Agriculture) و کشاورزی متمرکز (Intensive Agriculture) شرایط بسیار خوبی را برای کشت و کار به ارمغان آورده است به این معنی که شرایط کشت را از سود مالی به هر قیمتی، به سود مالی با توجه به اثرات زیست محیطی، تغییر داده‌اند.
کشاورزی پایدار یک نگرش و منش جدید در روش کشت و نحوه استفاده از نهاده ها و منابع کشاورزی می باشد به صورتی که علاوه بر تامین امنیت غذایی مردم، محیط زیست و اثرات کشت بر محیط زیست، کاملا تحت نظر و کنترل باشد. در این نظام کشاورزی، استفاده از روش‌هایی که با محیط زیست سازگار باشد و تنش و آسیب کمتری به محیط زیست وارد کند، در راس امور قرار می گیرد. با توجه به تعریف و توضیحات ارائه شده برای کشاورزی پایدار، در واقع کشاورزی پایدار قبل از کشت شروع شده و پس از برداشت محصول نیز ادامه دارد.
پیامدهای نامطلوب بوم شناختی، اجتماعی و اقتصادی، فرسایش و شوری خاک، آلودگی منابع آب، از بین رفتن مراتع و جنگل ها و… از جمله مواردی هست که در کشاورزی پایدار مورد توجه قرار می گیرد. در واقع، نظام کشاورزی پایدار تامین نیازهای انسان توسط فعالیت های کشاورزی است، بدون آن که به محیط زیست و سلامت انسان و دیگر موجودات زنده آسیب وارد شود.
در این فرادرس به توضیح مواردی می پردازیم که چهره نوینی از روش های کشاورزی را بیان می کند تا در کنار سود اقتصادی، حفاظت از منابع و محیط زیست نیز محقق شود.
فهرست سرفصل ها و رئوس مطالب مطرح شده در این مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:
- درس یکم: آشنایی با کشاورزی پایدار
- نظام های کشاورزی
- تعاریف کشاورزی پایدار
- تاریخچه‌ی کشاورزی پایدار
- اهداف کشاورزی پایدار
- شاخص های کشاورزی پایدار
- کشاورزی دقیق و متمرکز
- درس دوم: به نژادی ارقام
- تکامل تاریخی
- ثبات عملکرد و پایداری نظام کشت
- درس سوم: مدیریت آفات و بیماری ها
- زنجیره غذایی
- مدیریت تلفیقی آفات
- درس چهارم: کنترل علف های هرز
- تناوب زراعی
- نظام های چند کشتی
- مدیریت کوددهی
- تغییر دما و رطوبت خاک
- چرانیدن دام
- درس پنجم: نقش ماشین آلات در کشاورزی پایدار
- شخم حفاظتی
- کنترل فرسایش
- زهکشی خاک
- درس ششم: مدیریت آب در کشاورزی پایدار
- روش های مناسب آبیاری
- کنترل آب در مزارع و باغ ها
- استفاده از نشا کاری
- درس هفتم: مدیریت خاک و عناصر غذایی در کشاورزی پایدار
- مصرف کود ازته
- مصرف کود فسفاته
- درس هشتم: نکات تکمیلی
- اصول حفظ منابع طبیعی با تکنولوژی
- خاک
- آب
- منابع طبیعی
- تاثیر و نقش نیروی انسانی بر حفظ منابع تولید
- قوانین
- آموزش
- روش های سنجش میزان هدر رفتن منابع
- فرسایش خاک
- آب
- مواد آلی
- تجربیات کشورهای مختلف در زمینه کشاورزی پایدار
- تنوع زیستی و اهمیت آن در کشاورزی پایدار
- جمع بندی اقتصادی
- اجتماعی
- سیاسی
- متداول کردن نظام های کشاورزی پایدار
- پژوهش های کشاورزی با رویکرد به کشاورزی پایدار
- روش های اجرایی کشاورزی پایدار
- طرح های تثبیت شن های روان، آبخیزداری و آبخوان داری
- پروژه های حفظ محیط زیست و موارد مشابه
- اصول حفظ منابع طبیعی با تکنولوژی
مفید برای رشته های
- مهندسی کشاورزی