آرکتایپ‌های سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها

✔ تفکر سیستمی ✔ تمرین و مشارکت در بحث ✔ مختص کاربر ویژه

هدف <strong>گذاری</strong> <strong>اشتباه</strong> <strong>برای</strong> <strong>سیستمها</strong>

فرض کنید حجم کارهای شرکت زیاد شده و مدیر، در جلسه‌ای که با کارکنان دارد، به آن‌ها می‌گوید که: «من از شما انتظار دارم این روزها بیشتر از ساعت رسمی کار کنید. دوست دارم همه‌ی شما برای اضافه‌کاری در شرکت بمانید.»

نتیجه چه خواهد شد؟ نمی‌دانیم که کارها بهتر انجام می‌شود یا نه، اما یک چیز را به‌طور قطع می‌دانیم: ساعات اضافه‌کاری زیاد خواهد شد.

چه بسا برخی از کارکنان، ساعات روزانه‌ی خود را سبک‌تر بگذرانند و به کارهای شخصی‌شان برسند، اگر قرار است بعد از ساعات رسمی هم در شرکت بمانند و کار کنند، پس وقت به اندازه‌ی کافی برای کارهای شخصی در طول روز وجود دارد.

وقتی در یک سیستم، اضافه‌کاری را به عنوان «هدف» اعلام می‌کنیم، چیزی که به دست می‌آوریم «اضافه‌کاری» است.

به شکل مشابه، وقتی نظام آموزش و پرورش، تمرکز خود را بر روی «نمره‌ی امتحانی» بگذارد، دانش‌آموزانی پرورش پیدا خواهند کرد که در «کسب نمرات عالی در امتحانات» تخصص دارند؛ و نه الزاماً در دانش و فهم و مهارت‌های زندگی.

مثال‌هایی از این دست فراوانند.

فرض کنید یک کشور در پی افزایش امنیت ملی است و شاخص امنیت ملی را «بودجه‌ی نظامی کشور» تعریف می‌کند. آن‌چه در نهایت افزایش پیدا می‌کند، «بودجه‌ی نظامی» است و نه الزاماً «امنیت ملی». این اتفاق هم، اصلاً عجیب نیست. چون از ابتدا، بودجه‌ی نظامی را به عنوان معیار سنجش هدف سیستم تعریف کرده‌ایم.

دنلا مدوز (Donella Meadows) در کتاب تفکر سیستمی خود، یکی از کهن‌ترین مشکلات سیستمی را هدف‌گذاری اشتباه برای سیستم در نظر می‌گیرد و آن را در فهرست #آرکتایپ‌های سیستمی (الگوهای کهن و قدیمی در سیستم‌ها) می‌آورد.

اگر در سازمان‌های دولتی کار کرده باشید، احتمالاً با چالش بودجه آشنا هستید. مدیریت دولتی در بسیاری از کشورها، بر «تخصیص بودجه» و «هزینه کردن بودجه» استوار است. در حدی که هدف بسیاری از سازمان‌های دولتی این است که: «بودجه باید تا آخرین قطره‌ی آن مصرف شود. چون اگر مصرف نشود و چیزی در پایان سال باقی بماند، سال بعد بودجه‌ی کمتری به ما اختصاص خواهد یافت.»

به همین علت، در نهایت با یک ماشین سوزاندن بودجه روبرو هستیم. سازمانی که تمام عملیات و تصمیم‌ها و اقدام‌های خود را بر «هدف‌های بودجه‌ای» بنا می‌کند: «منابع مصرفی ما نباید از بودجه‌ی تخصیص داده شده بیشتر باشد، و البته نباید کمتر هم بشود. این هدف مالی، عملیاتی و استراتژیک سازمان ماست.»

تولید ناخالص داخلی | یک مثال از هدف‌گذاری سیستمی

محدودیت در دسترسی کامل مجموعه تفکر سیستمی

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های تفکر سیستمی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

با عضویت ویژه در متمم، علاوه بر دسترسی به مجموعه درس‌های تفکر سیستمی، به مجموعه گسترده‌تری از درس‌ها به شرح زیر نیز دسترسی پیدا خواهید کرد:

فهرست درس‌های متمم

البته اگر تفکر سیستمی برای شما جذاب است، شاید بهتر باشد از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:

مدل ذهنی

تفکر استراتژیک

تصمیم گیری

مدیریت در شرایط ابهام

گزینه‌ی دیگر هم، پیگیری منظم مجموعه درس‌های دوره MBA متمم است.

تمرین و مشارکت در بحث

در این درس، بر یک نکته‌ی ساده اما بسیار مهم تأکید کردیم.

در بسیاری از مواقع، ما خودمان برای یک سیستم، هدف تعیین می‌کنیم. اما وقتی سیستم با تمام وجود برای تحقق آن هدف تلاش می‌کند و روی آن هدف متمرکز می‌شود، از رفتار آن سیستم و ناکارآمدی‌هایش شگفت‌زده می‌شویم.

آیا شما هم در زندگی شخصی یا محیط کسب و کار چنین تجربه‌ای داشته‌اید؟

شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.

برخی از دوستان متممی که به این درس علاقه مندند: ، ، ، ،

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد می‌کند:

چند مطلب پیشنهادی از متمم:

سری مطالب حوزه تفکر سیستمی

مطالب برگزیده...

ما را در سایت مطالب برگزیده دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : جواد رمضانی بازدید : 453 تاريخ : دوشنبه 19 خرداد 1399 ساعت: 22:44

آرکتایپ‌های سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها

آخرین مطالب

امکانات وب