موسس و مالک واتس‌اپ

واتس‌اپ (یا در اصطلاح عامیانه واتساپ) (به انگلیسی: WhatsApp) یک برنامه پیام‌رسانی فوری برای تلفن‌های هوشمند است. این برنامه توسط شرکت سهامی واتس‌اَپ ساخته شده‌است. مؤسس شرکت و سازنده این برنامه یان کوم است.

 

پیام‌رسان واتس‌اپ، سامانه‌ای نرم‌افزاری برای گوشی‌های هوشمند اندروید و آی او اس است. این پیام‌رسان از ارتباط اینترنت موبایل یا وای-فای برای فرستادن پیام استفاده می‌کند. افزون بر توانایی فرستادن متن ساده می‌توان پرونده‌هایی مانند پی‌دی‌اف، نگاره، آوا و ویدئو را با واتس‌اَپ فرستاد.[۱۳]

 

در ژانویه ۲۰۱۶، این پیام‌رسان اعلام کرد که برای همیشه رایگان خواهد بود.[۱۴] پیش از آن این سرویس پیام‌رسانی تنها سال اول رایگان بود و پس از آن ۰٫۹۹ دلار آمریکا در سال باید پرداخت می‌شد. همچنین مدیر واتس‌اَپ در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۹۵ اعلام کرد که همه پیام‌ها و تماس‌های این مسنجر به صورت کامل رمزنگاری می‌شوند. واتس‌اَپ و نرم‌افزارهای شبیه به آن امروزه با گسترش اینترنت همراه، جایگزینی برای پیامک یا پیام‌های متنی کلاسیک شده‌اند.[۱۵] این نسخه در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ در سیستم ویندوز فون به کار خود پایان داد.

 

 

محتویات

۱ شمار کاربران

۲ خرید توسط فیس‌بوک

۳ پشتیبانی از پلتفرم‌های گوناگون

۳.۱ نسخه وب

۳.۲ ویندوز و مکینتاش

۴ ویژگی‌های فنی

۴.۱ رمزنگاری انتها به انتها

۴.۲ پرداخت اینترنتی

۵ امکانات

۶ در ایران

۶.۱ جنجال سیاسی

۶.۲ به زبان فارسی

۶.۳ اختلال دسترسی به نسخه تحت وب

۷ امنیت

۷.۱ رمزنگاری

۷.۲ جاسوسی اسرائیل

۸ جستارهای وابسته

۹ پانویس

۱۰ پیوند به بیرون

شمار کاربران

واتس‌اَپ در سال ۲۰۱۳ در سراسر جهان ۳۰۰ میلیون کاربر داشته که دستکم ماهی یکبار آنلاین بوده‌اند.[۱۶] در ۱ بهمن ۱۳۹۲ اعلام شد این برنامه ماهانه ۴۳۰ میلیون کاربر دارد که دستکم یک بار در ماه از آن استفاده می‌کنند و روزانه بیش از ۵۴ میلیارد پیامک جابه‌جا می‌کند که با توجه به این آمار رکورد فرستادن پیامک در روز در جهان شکسته شد.[۱۷]

 

در اوایل فوریه ۲۰۱۶ واتس‌اَپ اعلام کرد که شمار کاربرانش

 

از مرز یک میلیارد نفر گذشت.

 

شرکت فیس‌بوک در جدیدترین گزارش خود شمار کاربران واتس‌اپ را دو میلیارد نفر اعلام نمود (٪۵۰ افرادی که اینترنت دارند از واتساپ استفاده میکنند [جمعیت جهان 7 میلیارد است که 4 میلیارد نفر آن از اینترنت استفاده میکنند]).

 

خرید توسط فیس‌بوک

در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ شرکت فیس‌بوک اعلام کرد که واتس‌اَپ را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرده‌است که از این مبلغ ۴ میلیارد دلار به صورت نقدی و ۱۵ میلیارد دلار به شکل سهام فیس‌بوک به مالکان آن پرداخت شده‌است.[۱۸] در همان سال مؤسس واتس‌اَپ نیز به لطف تصاحب این شرکت توسط فیس‌بوک، به جمع میلیاردرها پیوست.[۱۹]

 

پشتیبانی از پلتفرم‌های گوناگون

نسخه وب

واتس‌اَپ رسماً با نام «واتس‌اَپ وب » از طریق کارخواه وب قابل دسترسی است.

 

ویندوز و مکینتاش

در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۶ سرویس پیام‌رسان واتس‌اَپ هم برای مایکروسافت ویندوز و هم برای مکینتاش معرفی شد.

 

ویژگی‌های فنی

رمزنگاری انتها به انتها

در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۴ شرکت اوپن ویسپر سیستمز برای تأمین رمزگذاری سرتاسر با شرکت واتس‌اَپ اعلام همکاری نمود.

 

پرداخت اینترنتی

واتس‌اَپ در کشور هند یک ویژگی برای انتقال پول به کار گرفته‌است که به صورت همتا به همتا کار می‌کند. واتس‌اَپ برای اجرای این فناوری از شرکت پرداخت‌های ملی هند مجوز دریافت کرد و در ژوئیه ۲۰۱۷، با چند بانک در این کشور وارد همکاری شد.[۲۰]

 

امکانات

ایموجی

GIF

گروه اجتماعی

استیکر

عکس

فیلم

گفت‌و‌گو دونفره

در ایران

جنجال سیاسی

با ورود این شبکه به ایران، موافقان و مخالفان بسیاری اقدام به اظهارنظر در خصوص آن پرداختند. قوه قضائیه ایران و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دو نهاد حکومتی بودند که با اعتقاد به این امر که شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه، دارای محتوای مجرمانه هستند از ضرورت فیلتر اینترنتی این قبیل محصولات سخن گفته و وزارت ارتباطات دولت یازدهم را به دفعات، مکلف به فراهم‌سازی مسدودسازی این قبیل نرم‌افزارهای ارتباطی نمودند. با این‌حال، محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم، همواره در مقابل این درخواست قوه قضائیه مخالفت کرده و مخالفت صریح حسن روحانی با فیلترینگ این شبکه اجتماعی را پشتوانه خود در عمل نکردن به درخواست قوه قضائیه دانست.[۲۱] با شکل‌گیری و گسترش سریع پیام‌های تمسخرآمیز در خصوص سید روح‌الله خمینی در تابستان ۱۳۹۳ در واتس‌اَپ و وایبر، قوه قضائیه ایران در شهریور همان سال تصمیم گرفت مهلت یک‌ماهه‌ای به وزارت ارتباطات در خصوص فیلترینگ این شبکه اجتماعی بدهد که در صورت عدم مسدود سازی آن، برخورد قضائی با وزیر ارتباطات و سایر مسئولان این وزارتخانه، در دستور کار این قوه، قرار داده خواهد شد.[۲۲] فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز روز یکشنبه ۳۰ شهریور ماه ۱۳۹۳ نیز از بازداشت ۱۱ نفر در این شهر به دلیل «تولید و باز نشر مطالب توهین‌آمیز نسبت به خمینی» خبرداد و گفت این افراد در شبکه اجتماعی واتس‌اَپ، وایبر، لاین، تانگو و تلگرام شناسایی شده‌اند. پس از اعلام این خبر از سوی فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز اقرار تلویزیونی این افراد نیز از شبکه استانی فارس پخش شد.[۲۳]

 

به زبان فارسی

در میانه سال ۱۳۹۴ واتس‌اَپ از نسخه فارسی سایت خود رونمایی کرد. این پیام‌رسان در حال حاضر با احتساب زبان فارسی، ۴۶ زبان را پشتیبانی می‌کند.[۲۴]

 

اختلال دسترسی به نسخه تحت وب

در ۳۰ شهریور ۱۳۹۹، دسترسی به نسخه تحت وب واتس‌اپ برای بسیاری از کاربران ایرانی غیرممکن شد. نائب‌رئیس هیأت‌مدیره‌ی شرکت ارتباطات زیرساخت ایران در مصاحبه با زومیت گفته‌است که مشکلی در ارسال و دریافت فایل ایجاد شده؛ و شرکت زیرساخت نقشی در ایجاد مشکل نداشته است.[۲۵] همچنین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات نیز در پاسخ به سؤالی در استوری اینستاگرام خود نوشت: «مشکل نسخه‌ی وب و دسکتاپ واتساپ، از سمت سرورهای آن‌هاست و ارتباطی به شبکه‌ی ایران ندارد. به‌طور مشخص، ترافیک این نرم‌افزار که از سمت شرکت آمازون ارائه می‌شود، دچار اشکال است. همکارانم درحال پیگیری هستند اما هنوز ازسوی آن‌ها، زمانی برای رفع مشکل اعلام نشده است.»[۲۵]

 

امنیت

رمزنگاری

واتس‌اَپ برای ایجاد ایمنی داد و ستدهای بین کاربران از روش رمزنگاری سرتاسر استفاده می‌کند. به گفته کارشناسان با این روش و در حالت عادی (یعنی بدون دخالت بدافزارها) فقط دو طرف گفتگو می‌توانند آنچه ارسال می‌شود را بخوانند. در این میان، حتی خود شرکت واتس‌اَپ قادر به خواندن آن نیست. این به علت آن است که پیام‌ها با یک قفل نرم‌افزاری محافظت شده‌اند و فقط فرستنده و گیرنده پیام کلید مخصوص بازکردن این قفل و خواندن آنها را دارند. برای حفاظت بیشتر، هر پیامی که فرستاده می‌شود قفل و کلید خودش را دارد. همه اینها به‌طور خودکار اتفاق می‌افتند و نیازی به انجام تنظیمات خاص یا چت مخفی برای امن بودن پیام‌ها نیست.[۲۶] امکان تأیید هویت دومرحله‌ای نیز از میانه آذر ۱۳۹۵ به واتس‌اَپ اضافه شد.

 

جاسوسی اسرائیل

در مه ۲۰۱۹، آشکار شد که گروه اِن‌اِس‌اُ (به انگلیسی: NSO Group) (یک شرکت امنیتی وابسته به ارتش اسرائیل)[۲۷][۲۸] با یک تماس بی‌پاسخ واتس‌اپ روی گوشی، جاسوس‌افزار نصب می‌کند. نرم‌افزار اصلی این شرکت به نام «پگاسوس»، می‌تواند میکروفن گوشی را روشن کند، پیام‌های رمزدار را از روی تلفن بردارد، یا به عکس‌های خصوصی دسترسی پیدا کند. گروه اِن‌اِس‌اُ می‌گوید نهادهای مجری قانون از محصولات آن گروه برای مقابله با تروریسم و رفتار مجرمانه استفاده می‌کنند. اما معمولاً از جاسوس‌افزارهای این شرکت برای نظارت بر خبرنگاران، وکلا و فعالان استفاده می‌شود.[۲۹][۲۸] در مدت کوتاهی پس از این حمله، شرکت واتس‌اپ اعلام کرد که با به‌روزرسانی این اپ، جلوی این جاسوس‌افزار گرفته می‌شود.[۲۷]

 

گروه اِن‌اِس‌اُ به «معامله‌گر سلاح‌های سایبری» شناخته می‌شود.[۲۷]

 

جستارهای وابسته

فهرست شبکه‌های مجازی دارای بیشترین کاربران فعال

واتس اپ بیزینس

پیام‌رسان سروش

اپ موبایل

تلگرام

پانویس

 "‎WhatsApp Messenger". App Store. Retrieved 2020-05-18.

 "WhatsApp Messenger". Google Play. Retrieved 2020-05-18.

 "WhatsApp Messenger". WhatsApp. Retrieved 2020-11-01.

 "WhatsApp Messenger APKs". APKMirror. Retrieved 2020-05-23.

 Ainsley O'Connell (February 21, 2014). "Inside Erlang, The Rare Programming Language Behind WhatsApp's Success". fastcompany.com. Archived from the original on February 2, 2018. Retrieved December 20, 2017.

 "WhatsApp Messenger". App Store. Archived from the original on October 27, 2019. Retrieved October 28, 2019.

 "WhatsApp Messenger APKs". APKMirror. Archived from the original on August 23, 2019. Retrieved October 29, 2019.

 "whatsapp.com Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic – Alexa". alexa.com. Archived from the original on October 2, 2018. Retrieved January 13, 2020.

 Horwitz, Jeff (February 12, 2020). "As WhatsApp Tops 2 Billion Users, Its Boss Vows to Defend Encryption". Wall Street Journal. Retrieved April 2, 2020.

 Cathcart, Will. "Why WhatsApp is pushing back on NSO Group hacking". The Washington Post. Archived from the original on October 30, 2019. Retrieved October 30, 2019.

 Wagner, Kurt (May 8, 2018). "WhatsApp has a new boss: Chris Daniels, the guy who's been running Internet.org". Recode. Vox Media. Archived from the original on October 18, 2018. Retrieved October 18, 2018.

 Metz, Cade (September 15, 2015). "Why WhatsApp Only Needs 50 Engineers for Its 900M Users". Wired. ISSN 1059-1028. Retrieved August 2, 2016.

 "WhatsApp: 9 praktische Funktionen für Profis" (به آلمانی). SOFTONIC INTERNATIONAL S.L. Retrieved 20 August 2013.

 "واتس‌اَپ برای همیشه رایگان شد". زومیت. April 17, 2018. Retrieved April 17, 2018.

 "Die mysteriöse Story von Whatsapp" (به آلمانی). Financial Times Deutschland. 2013. Archived from the original on 27 April 2012. Retrieved 20 August 2013.

 "The Quiet Mobile Giant: With 300M Active Users, WhatsApp Adds Voice Messaging". Dow Jones & Company Inc. 2013. Retrieved 20 August 2013.

 F., Alan (January 20, 2014). "WhatsApp handles more than 50 billion messages daily; figure might exceed daily SMS volume". Phone Arena. Retrieved April 17, 2018.

 «creativehipster.com- Facebook Buys Whatsapp for $16 Billion». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴.

 Welch, Chris (March 3, 2014). "Bill Gates is yet again the richest person in the world, according to Forbes". The Verge. Retrieved April 17, 2018.

 "WhatsApp gets nod for UPI payments through multi bank partnerships - Times of India". The Times of India. Retrieved 2017-07-11.

 ضرب الاجل یک‌ماهه اژه‌ای به وزارت ارتباطات برای مسدود کردن وایبر و واتس آپ خبرگزاری تابناک

 پیش شرط فیلتر نشدن واتس آپ و وایبر شهر خبر

 دستگیری ۱۱ نفر به اتهام توهین به خمینی از طریق ارسال پیامک‌های طنز کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران

 «تلکام نیوز». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۶.

 مختاری، فاطمه (۳۱ شهریور ۱۳۹۹). «اختلال در دسترسی به نسخه تحت وب واتساپ در سراسر کشور». زومیت.

 "WhatsApp Security". WhatsApp.com. January 1, 1970. Retrieved April 17, 2018.

 دیو لی-خبرنگار فناوری آمریکای شمالی (۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۸). «کشف حمله با نرم‌افزار تجسسی به 'واتس‌اپ'». بی‌بی‌سی فارسی.

 پل داناهار-بی‌بی‌سی، واشینگتن (۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۸). «چرا جاسوسان واتس‌اپ ممکن است ایران را هدف گرفته باشند؟». بی‌بی‌سی فارسی.

 روری کتلان-جونز-خبرنگار فناوری بی‌بی‌سی (۱ خرداد ۱۳۹۸). «چه کسی در حال جاسوسی از شما است؟». بی‌بی‌سی فارسی.

پیوند به بیرون

وبگاه رسمی

ایران، عصر (۲۰۱۸-۱۲-۲۶). «محبوب‌ترین پیام رسان‌های دنیا به تفکیک کشور/واتس اپ در صدر». عصر ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲