معرفی رشته مهندسی کامپیوتر؛ چشم انداز آینده

قبولی در دانشگاه و تحصیل در رشته‌ی مورد‌علاقه، از هدف‌های مهم یک شخص می‌تواند باشد. انتخاب رشته، آینده شما را تا حدود زیادی می‌تواند روشن کند، البته اگر در تحصیل در یک رشته مسمم باشید و واقعا بخواهید از تحصیلات دانشگاهی استفاده کنید. متاسفانه بسیاری از افراد تنها برای دریافت یک مدرک بی‌مصرف به دانشگاه می‌روند، اگر جزو این دسته نیستید و واقعا می‌خواهید از راه تحصیلات دانشگاهی به هدف خود برسید، حتما به بررسی رشته‌های مختلف پرداخته‌اید و برایتان انتخاب رشته مهم می‌باشد.در این مطلب تصمیم گرفته‌ایم که به سراغ معرفی و بررسی رشته محبوب مهندسی کامپیوتر برویم و شما را با مفاهیم، گرایش‌ها و بازار کار آن آشنا کنیم.

تقریبا تمامی کارهای ما با کامپیوتر‌ها گره خورده است و کامپیوتر‌ها نقش بزرگی در زندگی ما انسان‌ها ایفا می‌کنند. فعالیت‌های اداری، اپلیکیشن‌ها، ارتباطات گسترده بین مردم جهان از طریق اینترنت، دستگاه‌های هوشمند، بازی‌های ویدیویی و … تنها قسمت کوچکی از دستاورد‌های علم کامپیوتر می‌باشد. اگر مهندسی کامپیوتر را یکی از گزینه‌های خود برای ادامه تحصیل در نظر گرفته‌اید، حتما در ادامه همراه ما باشید.

معرفی اجمالی رشته مهندسی کامپیوتر

برخلاف تصورات عامه مردم، مهندسی کامپیوتر از پیچیدگی نسبتا بالایی برخوردار بوده و تنها به نصب ویندوز یا انجام چند کار ساده‌ی کامپیوتری خلاصه نمی‌شود! مهندسی کامپیوتر شامل طراحی و توسعه بخش‌های مختلف یک رایانه بوده و شما نهایتا با تحصیل در این رشته به مهارت‌هایی مانند ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها، شناخت اجزای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تعمیر و پشتیبانی از شبکه‌های رایانه‌ای، ساخت نرم‌افزار‌های مختلف، کار با زبان‌های برنامه‌نویسی و موارد دیگر دست خواهید یافت.

البته بسیاری از این مهارت‌ها به گرایش شما در این رشته هم بستگی دارد و شما نیازی نیست برای رسیدن به هدف خود در مهندسی کامپیوتر، صفر تا صد همه چیز را بلد باشید. در مجموع می‌توان مهندسی کامپیوتر را رشته‌ای برای یادگیری طراحی، توسعه و پشتیبانی اجزای یک کامپیوتر دانست.

آیا مناسب این رشته هستید؟ مهارت‌ها و ویژگی‌های پراهمیت

درواقع نمی‌توان ادعا داشت که در صورت داشتن یک مهارت خاص در این رشته موفق خواهید شد و یا با نداشتن ویژگی‌های پراهمیت، در رشته مهندسی کامپیوتر شکست خواهید خورد. تمامی مواردی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم تنها یک سری کلیشه هستند که دلیلی برای موفقیت شما نخواهند بود، اما باید به آن‌ها توجه کرد.

محاسبات و حل مسئله از اهمیت بسیار بالایی در رشته کامپیوتر برخوردار بوده و عملا در هر گرایش و بخش های مختلف با آن‌ها سر و کار دارید، پس اگر فکر می‌کنید که حال و حوصله‌ی حل مسئله را ندارید یا در درس ریاضی ضعف دارید، کار شما در این رشته سخت خواهد بود. منظور ما این نیست که شما حتما باید خدای درس ریاضی باشید تا در رشته کامپیوتر به یک جایی برسید، داشتن توانایی حل مسئله‌های بدیهی و مسلط بودن بر مفاهیم اولیه و پایه ریاضی برای شما کافی است.

مهندسی کامپیوتر یک رشته پویا به حساب می‌آید و مهندسان این رشته باید همیشه اطلاعات خودشان را به‌روز نگه دارند و از تمامی اتفاقات دنیای تکنولوژی و جهان کامپیوتر با خبر باشند. داشتن اطلاعات کهنه بزرگ‌ترین ضربه را به مهندسان کامپیوتر خواهد زد، پس شما باید همیشه اخبار تکنولوژی را دنبال کنید و از کوچک‌ترین تغییرات در زمینه‌های مختلف کامپیوتر با خبر شوید.

خلاقیت نقش مهمی در موفقیت یک مهندس کامپیوتر ایفا می‌کند. ارائه شیوه‌های جدید و خلاقانه برای حل مسائل مختلف کامپیوتری مانند طراحی نقشه‌های توپولوژی شبکه یا پیاده‌سازی کد‌های برنامه‌نویسی بسیار پراهمیت می‌باشند.

اما بدون علاقه، داشتن تمامی ویژگی‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم هیچ اهمیتی ندارد. اگر از رشته کامپیوتر خوشتان نمی‌آید، به هیچ‌ وجه وارد این رشته نشوید، زیرا پشت سر گذاشتن دروس آن برایتان بسیار دشوار خواهد بود و قطعا به مشکل می‌خورید.

البته این مسئله مختص مهندسی کامپیوتر نیست و تحصیل در هر رشته‌ای که به آن علاقه نداشته باشید بسیار سخت خواهد بود و به احتمال زیاد در نهایت به موفقیت خاصی در آن نمی‌رسید و فقط سال‌های طلایی عمرتان را تلف می‌کنید. اگر تنها هدفتان از درس خواندن دریافت مدرک می‌باشد، به شما پیشنهاد می‌کنم رشته‌ای با پیچیدگی کمتری را انتخاب کنید. در سوی دیگر، در صورت علاقه‌مند بودن به رشته مهندسی کامپیوتر، احتمال آن که شما به موفقیت دست بیابید بسیار بیشتر خواهد شد.

گرایش‌های مقطع کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر

در مجموع می‌توان رشته کامپیوتر را به دو بخش سخت‌افزار و نرم‌افزار تقسیم‌بندی کرد. تقریبا اکثر دروس بین این دو گرایش با یکدیگر شباهت داشته و در ارتباط با یکدیگر هستند. شما نمی‌توانید مهندس سخت‌افزاری پیدا کنید که اطلاعاتی از مفاهیم پایه نرم‌افزار نداشته باشد. برای مثال یک مهندس شبکه که قطعا در گرایش سخت‌افزار تحصیل کرده‌ است، باید برای پشتیبانی و راه‌اندازی شبکه دارای اطلاعات نرم‌افزاری باشد تا با مشکل خاصی رو‌به‌رو نشود.

اما قبل از بررسی گرایش‌های مقطع کارشناسی رشته کامپیوتر، بهتر است نگاهی به دروس مشترک این دو گرایش بیندازیم که شامل فیزیک‌، ریاضی‌، مبانی‌ کامپیوتر و برنامه‌سازی‌، آزمایشگاه‌ کامپیوتر، معادلات‌ دیفرانسیل‌، ساختمان‌های‌ گسسته‌، برنامه‌سازی‌ پیشرفته‌، آمار و احتمالات‌ مهندسی‌، ریاضی‌ مهندسی‌، مدارهای‌ الکتریکی‌، ساختمان‌ داده‌ها، زبان‌ ماشین‌ و برنامه‌سازی‌ سیستم‌، مدارهای‌ الکترونیکی‌، مدارهای‌ منطقی‌، طراحی‌ الگوریتم‌ها، طراحی‌ و پیاده‌سازی‌ زبان‌های‌ برنامه‌سازی‌، ریز پردازنده‌، معماری‌کامپیوتر، شبکه‌های‌ کامپیوتری‌، سیستم‌های‌ عامل‌ و کارگاه‌ عمومی‌ می‌شود.

گرایش نرم‌افزار

به جرئت می‌توان گفت که اکثر دانشجویان رشته کامپیوتر خواهان ادامه تحصیل در گرایش نرم‌افزار هستند علاقه دانشجویان و بازار کار رشته نرم‌افزار از مهم‌ترین دلایل محبوبیت بیشتر این گرایش نسبت به سخت‌افزار می‌باشد، البته اصلا فکر نکنید که گرایش نرم‌افزار بهتر از گرایش سخت‌افزار بوده و داشتن مهارت در هردو گرایش کلید موفقیت شما است، پس در انتخاب گرایش تحت تاثیر جو دانشجویان قرار نگیرید و به عقل و منطق خود روی بیاورید.

شما در این گرایش به آموختن زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف، سیستم‌عامل‌ها و الگوریتم‌ها می‌پردازید. اگر عاشق ساخت اپلیکیشن هستید و نگاهی جدی به این کار دارید، گرایش نرم‌افزار مناسب شما است، البته گرایش نرم‌افزار تنها مربوط به ساخت اپلیکیشن نیست و همان‌طور که قبلا به آن اشاره کردیم، با مهارت‌های دیگری در این زمینه آشنا خواهید شد.

دروس اختصاصی گرایش نرم‌افزار شامل‌ ذخیره‌ و بازیابی‌ اطلاعات‌، اصول‌ طراحی‌ و ساخت‌ کامپایلرها، اصول‌ طراحی‌ پایگاه‌ داده‌ها، پروژه‌ آزمایشگاه‌ سیستم‌ عامل‌، پروژه‌ آزمایشگاه‌ پایگاه‌ داده‌ها، شبیه‌سازی‌ کامپیوتری‌، مهندسی‌ نرم‌افزار، تحلیل‌ و طراحی‌ سیستم‌ها، پروژه‌ نرم‌افزار یا کارآموزی می‌شود.

گرایش سخت‌افزار

برخلاف گرایش نرم‌افزار که مربوط به بخش مجازی کامپیوتر‌ها می‌شود، در سخت‌افزار سراغ اجزا و قطعات کامپیوتر می‌رویم، تعمیر و پیاده‌سازی مدار‌ها، برد‌ها و شبکه‌های کامپیوتری از مهارت‌هایی است که در این گرایش به آن‌ها دست پیدا خواهید کرد.

اگر چندان به برنامه‌نویسی علاقه ندارید و فکر می‌کنید که در کار‌های فنی استعداد بیشتری دارید، گرایش سخت‌افزار برای شما انتخاب بهتری خواهد بود، البته در این گرایش به مفاهیم پایه برنامه‌نویسی هم نیاز دارید و اصلا تصور نکنید که با انتخاب سخت‌افزار از برنامه‌نویسی خلاص خواهید شد. دروس اختصاصی گرایش سخت‌افزار شامل سیگنال‌ها و سیستم‌ها، مدارهای‌ الکتریکی‌، انتقال‌ داده‌ها، سیستم‌های‌ کنترل‌ خطی‌، الکترونیک‌ دیجیتال‌، طراحی‌ سیستم‌های‌ VLSI و کارآموزی‌ می‌باشد.

گرایش‌های مقطع ارشد

رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع ارشد به گرایش‌های زیادی تقسیم می‌شود که بررسی کامل هرکدام از آن‌ها بسیار وقت‌گیر خواهد بود و برای افرادی که تازه با رشته کامپیوتر آشنا شده‌اند و آشنایی کاملی با آن ندارند بسیار گیج‌کننده خواهد بود، به همین دلیل تصمیم گرفتیم که به یک توضیح مختصر در مورد هرکدام از گرایش‌ها بسنده کنیم.

گرایش نرم‌افزار: دانشجویان این گرایش با سیستم‌عامل‌های پیشرفته، برنامه‌نویسی پیشرفته تحت وب، الگوریتم‌های پردازشی و توسعه سیستم‌های نرم‌افزاری آشنا خواهند شد.

گرایش هوش مصنوعی: شما در این گرایش با هوشمند‌سازی کامپیوتر‌ها سر و کار دارید و با کامپوتر‌هایی که قابلیت استدلال و تحلیل را دارند مواجه هستید.

گرایش شبکه‌های کامپیوتری: طراحی و پیاده‌سازی انواع توپولوژی‌های شبکه و ایجاد بستر ارتباطی برای کامپوتر‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف از جمله مهارت‌هایی است که دراین گرایش خواهید آموخت.

گرایش معماری سیستم‌های کامپیوتری: دانشجویان این رشته به آموختن مسائلی همچون طراحی و آنالیز سیستم‌ها، ساخت تراشه، رایانش ابری و … خواهند پرداخت.

گرایش رایانش امن: هدف شما در این رشته ساخت بستری امن برای ذخیره، پردازش، انتقال داده، بازیابی اطلاعات و … می‌باشد.

بازار کار

بدون شک دلتان می‌خواهد که در این بخش با آمار و ارقام، به متوسط درآمد مشاغل مختلف این رشته پی ببرید، اما قضیه پیچیده‌تر از چنیدن اعداد آماری است. واقعیت این است که درآمد فارغ ‌التحصیلان رشته کامپیوتر بسیار متغیر است و نمی‌توان به آمار و ارقام اعتماد کرد. شما می‌توانید حقوقی کمتر از پانصد هزار تومن در ماه داشته باشید یا به درآمد چندین میلیون برسید.

متاسفانه آمار بیکاران این رشته بسیار بالا است که بخش اعظم این مشکل به خود فارغ‌التحصیلان برمی‌گردد. مطمئن باشید که در صورت داشتن مهارت و شوق کافی می‌توانید شغل مناسبی برای خودتان پیدا کنید، پس در طول تحصیلتان تنها به درس خواندن بسنده نکنید و به دنبال کسب مهارت باشید، اکثر چیزهایی که در دانشگاه یاد می‌گیرید در بازار کار به‌دردتان نمی‌خورد، پس در یادگیری مهارت‌های موردنیاز کم‌کاری نکنید و سعی کنید که به یک مهندس کامپیوتر مفید تبدیل شوید تا بازار کار از شما استقبال کند.

سخن آخر

به هدف‌های زندگی خود اهمیت بدهید و سعی کنید که هوشمندانه آن‌ها را انتخاب کنید، زیرا قسمت اعظم آینده زندگی شما به همین تصمیم وابسته است. امیدوار هستیم که این مقاله توانسته باشد شما را با رشته کامپیوتر آشنا کرده باشد، ما سعی کردیم که تمامی اطلاعات موردنیاز از این رشته را خدمت شما ارائه کنیم تا بتوانید نگاه بهتری به مهندسی کامپیوتر داشته باشید.