تشکیلات کنترل عفونت بیمارستانی

کمیته کنترل عفونت (ICC):
کمیته کنترل عفونت بیمارستان، مسئولیتبرنامه ریزی، ارزیابی و انجام تمام موارد مرتبط با کنترل عفونت را برعهده دارد و تصمیم گیری های عمده و مهم در این زمینه از وظایف این کمیته می باشد.
اهداف کمیته
کاهش موارد عفونت های بیمارستانی (بیماران، پرسنل، عیادت کنندگان)، و در نتیجه کاهش هزینه درمان و روزهای بستری بیماران در بیمارستان از طریق انتخاب روشهای مناسب و برنامه ریزی جهت کنترل عفونت و پیشگیری از بروز و انتشار عوامل عفونت را در بیمارستان و سایر مراکز درمانی براساس امکانات موجود.
اعضای کمیته کنترل عفونت بیمارستان
الف) هسته مرکزی کمیته:
پزشک کنترل عفونت (که مسئول کمیته نیز می باشد) با اپیدمیولوژیست بیمارستان
پرستار کنترل عفونت
میکروبیولوژیست بالینی یا متخصص علوم آزمایشگاهی
رئیس یا مدیر بیمارستان
ب) زیر گروه های کمیته (Subcommittee):
مدیر پرستاری یا سوپروایزر یا نماینده آنها
پزشک متخصص طب کار یا نماینده وی
نماینده ای از معاونت بهداشتی (بهداشت محیط، روابط بهداشتی یا …)
رؤسای بخش های مختلف جراحی و داخلی (ICU و …)
مسئول یا کارشناس تغذیه
مسئول امور دارویی
مسئول خدمات (کاخداری و…)
مسئول رختشوخانه
مسئول CSR
مسئول اتاق عمل
توصیه:
در تمام جلسات کمیته، حضور اعضای هسته اصلی کمیته ضروری است. سایر اعضا (Subcommittee) بسته به موضوعات مطروحه در جلسات کمیته می توانند به جلسات دعوت شوند.
بهتر است برای اداره مطلوبتر جلسه، تعداد اعضای “ساب کمیته” از ۷-۶ نفر تجاوز نکند.
بهتر است پزشک کنترل عفونت که مسئول کمیته می باشند، حداقل برای چند سال در این سمت ابقا باشد (برای بیش از ۲-۱ سال). درصورتی که قرار باشد مسئول جدیدی برای کمیته انتخاب شود بهتر است از اعضای قبلی همان کمیته باشد.
به طور معمول تعداد جلسات کمیته حداقل ۳-۲ بار و حداقل ۱۲ بار در سال می باشد.
بهتر است در ماه، “هفته و روز مشخصی” برای برگزاری جلسه کمیته انتخاب شود، مثلاً هفته سوم هر ماه و روز دوشنبه (هفته سوم).

بهتر است جلسات کنترل عفونت:

یکبار در ماه تشکیل شود.
برای هر جلسه موضوع و سرفصل مشخصی وجود داشته باشد.
راجع به مشکلات حل شنده ای که در جلسه قبل به آن پرداخته شده صحبت شود.
مشکلات جدید حل گردند.
نتایج مراقبت های انجام شده در طی ماه اعلام و با ماه قبل مقایسه شوند.
اعضای کمیته کنترل عفونت باید شرایط زیر را داشته باشند (به ترتیب اهمیت):
توجه و علاقه و وظیفه شناسی (مهمترین شرط)
نماینده جمع کثیری از افراد در داخل بیمارستان باشند.
مهارت و تخصص در زمینه خاص در بیمارستان داشته باشند.
ارتباط نزدیک با سایر اعضا و پرسنل برقرار کنند.
این وظیفه را موهبتی الهی بدانند (Charismatic).
وظایف کمیته کنترل عفونت
وظایف عمده کمیته عبارتند از:
برنامه ریزی و تعیین خط مشی های بیمارستان مربوطه در رابطه با کنترل عفونت و ارائه اطلاعات تکنیکی در این زمینه.
کنترل، ارزیابی و نظارت در اجرای مقررات وضع شده در کمیته در روابط با کنترل عفونت.
تدوین و توسعه برنامه های آموزشی در بیمارستان در رابطه با کنترل عفونت.
تهیه، تجزیه و تحلیل و اعلام گزارشات مربوط به پیشگیری و کنترل عفونت.
برقراری سیستم مراقبت و نظارت در بیمارستان در جهت کنترل عفونت (Survellance)، ارزیابی و انجام تحقیقات دوره ای در رابطه با کارایی برنامه ها و خط مشی های موجود در بیمارستان.
توضیح و شرح هر یک از وظایف کمیته:
۱) برنامه ریزی و تعیین خط مشی های بیمارستان مربوطه در رابطه با کنترل عفونت در زمینه:
جداسازی بیماران عفونی یا مبتلا به نقص ایمنی
نحوه مصرف آنتی بیوتیک ها در مواردی که میکروارگانیسم های مقاوم وجود دارد.
استفاده از گندزداها و تعیین خط مشی در زمینه گندزدایی تجهیزات و لوازم.
مانیتورینگ روتین بعضی از بخش ها و تجهیزات (تهیه نمونه).
مراقبت از پرسنل به دنبال مواجهه شغلی، واکسیناسیون، حفظ سلامت آنها در تشکیل پرونده بهداشتی برای آنها (و حتی برنامه ریزی برای عیادت کنندگان).
کنترل عفونت در بخش های مختلف مثل CSR، آشپزخانه، رختشویخانه، اتاق عمل و… .
کنترل و حفظ بهداشت محیط، نظافت قسمت های مختلف بیمارستان، مبارزه با حشرات و… .
دفع  زباله های بیمارستانی.
مصرف آنتی بیوتیک پروفیلاکسی.
۲) کنترل، ارزیابی و نظارت در اجرای مقررات وضع شده در کمیته در رابطه با کنترل عفونت:
کنترل وسائل و تجهیزات بیمارستان در CSR، آشپزخانه، رختشویخانه، اتاق عمل و… .
کنترل و ارزیابی روشهای درمانی و تشخیصی تهاجمی (تزریقات، سوند، بیوپسی و…) بویژه در بخش های نوزادان و ICU.
کنترل و ارزیابی روشهای موجود نظافت در قسمت های مختلف بیمارستان.
کنترل و ارزیابی روشهای جداسازی بیماران.
۳) تدوین و توسعه برنامه های آموزشی در بیمارستان در رابطه با کنترل عفونت:
آموزش بهداشت به کارکنان بیمارستان در جهت کاهش موارد آلودگی (بطور معمول در زمان همه گیری).
آموزش پرسنل در زمینه استفاده صحیح از وسایل و تجهیزات در قسمت های مختلف بیمارستان به منظور کاهش عفونت.
آموزش پرسنل در زمینه روشهای گندزدایی تجهیزات و لوازم.
آموزش پرسنل در زمینه رعایت بهداشت محیط بیمارستان.
آموزش پرسنل در زمینه رعایت شرایط آسپسی و شستشوی دست ها.
توجه: مسئولیت استمرار و تداوم برنامه های آموزشی، به عهده پرستار کنترل عفونت می باشد.
کمیته بیشتر در جهت تدوین و زمان بندی برنامه های آموزشی و پرستار بیشتر در جهت اجرای آن نقش دارد و این کار با نظارت پزشک کنترل عفونت یا اپیدمیولوژیست صورت می گیرد.
گروه های هدف در برنامه های آموزشی: پرستاران، پزشکان، سایر پرسنل (اتاق عمل، CSR، آشپزخانه، خدمات، رختشویخانه و…) و دستیاران رشته های مختلف.
۴) تهیه، تجزیه و تحلیل و اعلام گزارشات مربوط به پیشگیری و کنترل عفونت:
تجزیه و تحلیل گزارشات ارائه شده توسط پزشک یا اپیدمیولوژیست یا پرستار کنترل عفونت.
گزارش بیماری های قابل گزارش یا “reportable” به مراکز ذیربط مانند مسئولین واحدهای بهداشتی یا اداره کل مبارزه با بیماری ها.
گزارش کار کمیته به مراکز مافوق به عنوان مثال به کمیته مرکزی کنترل عفونت یا اداره کل مبارزه با بیماری ها.
۵) برقراری سیستم مراقبت و ارزیابی و تحقیقات دوره ای در رابطه با کارایی خط مشی های بیمارستان در زمینه کنترل عفونت بیمارستانی:
ارزیابی موارد مثبت عفونت بیمارستانی (افتراق موارد مثبت واقعی از انواع کاذب آن).
انجام تحقیقات و مطالعات به منظور یافتن منابع احتمالی عفونت و بررسی آنها و تهیه ابزار تشخیصی عفونت بیمارستانی.
توجه: در صورتی که در تیم یا کمیته کنترل عفونت، اپیدمیولوژیست حضور داشته باشد، وی مستقیماً مسئول سازماندهی و فعالیت در زمینه surveillance (مراقبتی که بطور روتین توسط پزشک یا پرستار کنترل عفونت اعمال می شود) خواهد بود.
اپیدمیولوژیست نتایج را تجزیه و تحلیل کرده (همراه با سایر اعضاء و افرادی که در این برنامه مشارکت داشته اند) و گزارشی را به صورت کتبی به کمیته کنترل عفونت ارائه می دهد و براساس این گزارشات کمیته کنترل عفونت دستورالعمل هایی را صادر کرده و مقررات و خط و مشی هایی را وضع می کند.
تعدیل در میزان عفونت توسط اپیدمیولوژیست و پزشک یا پرستار کنترل عفونت ارزیابی می شود.
مانیتورینگ نحوه اجرای دستورالعمل های صادره توسط پرسنل، بیماران و عیادت کنندگان نیز به عهده اپیدمیولوژیست می باشد.
تیم کنترل عفونت
اعضاء:
پزشک کنترل عفونت (ICD)
پرستار کنترل عفونت (ICN)
میکروبیولوژیست بالینی یا متخصص علوم آزمایشگاهی
توجه: اگر ICD، متخصص در زمینه میکروبیولوژی بالینی باشد اعضاء این تیم دو نفر خواهند شد.
تمام بیمارستان ها باید “تیم کنترل عفونت” داشته باشد و بصورت ۲۴ ساعته امکان دسترسی به این تیم در جهت رفع مشکلات مربوط به پیشگیری و کنترل عفونت (چه پزشکی و چه پرستاری) وجود داشته باشد.
نقش تیم کنترل عفونت
نقش تیم کنترل عفونت عبارت است از اطمینان حاصل کردن از اینکه برنامه های کنترل عفونت به نحو مؤثری طرح ریزی شده و نیز همکاری در جهت تکمیل و انجام آن برنامه ها و ارزیابی تأثیرات آنها.
خلاصه وظایف و نقش تیم کنترل عفونت
برنامه ریزی سالانه در جهت کنترل عفونت با سرفصل ها و موضوعات مشخص.
مکتوب کردن خط مشی ها، سیاست ها و روش های کنترل عفونت (شامل ارزیابی منظم آنها با استفاده از آخرین اطلاعات).
آموزش پرسنل در کلیه سطوح در زمینه خط مشی های کنترل عفونت، نکات عملی و کارهای مرتبط با شغل و وظیفه آنها.
مراقبت و نظارت (surveillance) برای کشف همه گیری در سریع ترین زمان ممکن و تهیه اطلاعاتی که بتوان با آنها از اکتساب عفونت بیمارستانی جلوگیری به عمل آورد.
تغییر و اصلاح شیوه های عملی و کاربردی در زمینه کنترل عفونت.
تهیه دستورالعمل (و توصیه) در زمینه پیشگیری و کنترل عفونت برای پرسنل در کلیه سطوح و در رابطه با تمامی موضوعات و براساس اطلاعات روز به روز.
پزشک کنترل عفونت (Infection Control Doctor (ICD))
سمت:
مسئول کمیته کنترل عفونت (بویژه در بیمارستان های کوچکتر)
مشاور (technical adviser) یا یکی از اعضای اصلی و اجرایی کمیته (executive staff) بویژه در بیمارستان های بزرگتر
مهارت
داشتن اطلاعات کافی (و آموزش دیدن) در زمینه اپیدمیولوژی، میکروبیولوژی، بیماری های عفونی، آمار و مسائل عمومی بهداشتی و کنترل عفونت.
رشته تحصیلی
متخصص عفونی یا داخلی یا پاتولوژیست یا میکروبیولوژیست بالینی یا جراح یا اپیدمیولوژیست.
وضعیت استخدام
بهتر است ICD استخدام شده باشد ولی از پزشک قراردادی نیز می توان استفاده کرد. اشتغال پزشک کنترل عفونت در بیمارستان می تواند بصورت “پاره وقت” یا “تمام وقت” باشد. بهتر است ICD حداقل ۴ ساعت در هفته فعالیت داشته باشد.
در صورتی که پزشک کنترل عفونت قراردادی باشد، بهتر است مدت قرارداد ۳-۲ باشد (کمتر از ۲-۱ سال نباشد).
شرح وظایف ICD
وی نقش یک متخصص و مسئول را در رابطه با عملکرد تیم کنترل عفونت بازی می کند.
وی باید یکی از اعضای فعال کمیته کنترل عفونت باشد و ممکن است حتی مسئول این کمیته باشد.
کمک به کمیته کنترل عفونت در جهت تعیین خط مشی ها و برنامه ریزی های سالانه و طولانی مدت به منظور پیشگیری از عفونت بیمارستانی با استفاده از استانداردهای ملی (بویژه در زمینه روشهای گندزدایی و استریل کردن).
در تمام زمینه های کنترل عفونت در بیمارستان و نیز درمورد خط مشی های مورد توافق، به طور مستقیم توصیه هایی را به مسئول اجرایی می کند.
شرکت در تهیه گزارشات به منظور حمایت از سرویس های مختلف بهداشتی درمانی و ارائه توصیه هایی در زمینه کنترل عفونت.
دخالت در ارائه استانداردهای کیفی در رابطه با عفونت بیمارستانی و در زمان بازرسی و کنترل عفونت ها (موارد عفونی).
وی یکی از اعضای فعال کمیته منطقه ای کنترل عفونت می باشد.
پرستار کنترل عفونت (ICN)
سمت:
مشاور در تمامی زمینه های مربوط به کنترل عفونت.
مهارت:
برخورداری از اطلاعات کافی درمورد مسائل بهداشتی، کنترل عفونت و پیشگیری از آن و نیز داشتن مهارت های بالینی، همچنین داشتن آگاهی و آموزش دیدن درمورد بیماری های عفونی، اپیدمیولوژی، تکنیک های پرستاری عمومی و اختصاصی (nursing) و اصول آسپسی (Asepsis) در بخش های داخلی و جراحی.
رشته تحصیلی
لیسانس در رشته پرستاری؛ در آمریکا از مدل پرستار – اپیدمیولوژیست تبعیت می شود ولی برای سیستم های بهداشتی درمانی در کشورهای دیگر استفاده از این مدل، مؤثرترین روش نخواهد بود.
وضعیت استخدام
پرستار کنترل عفونت باید استخدام شده باشد. مدت زمان اشتغال وی می تواند بصورت پاره وقت یا تمام وقت باشد. معمولاً در بیمارستان های بزرگ (بیش از ۳۰۰-۲۵۰ تختخوابی)، از پرستار تمام وقت و در بیمارستان های کوچکتر از پرستار نیمه وقت استفاده می شود.
یک پرستار تمام وقت می تواند برای حدود ۲۵۰ تخت، مراقبت و نظارت (surveillance) را انجام دهد.
ویژگی
داشتن انگیزه، علاقه، پشتکار، صداقت و تجربه و تمایل آموزش دیدن در زمینه کنترل عفونت
داشتن شخصیت قابل قبول برای همه
توانایی در جهت برقراری ارتباط صحیح با سایر پرسنل
توجه: پرستار کنترل عفونت توسط مدیره پرستاری انتخاب شد.
شرح وظایف ICN
وی مشاوری مطلع بوده و نقش کلیدی و مسئولانه در رابطه با عملکرد تیم کنترل عفونت دارد.
وی باید یکی از اعضای فعال کمیته کنترل عفونت باشد.
کمک به کمیته کنترل عفونت بیمارستان به منظور برنامه ریزی و تعیین خط مشی در جهت کنترل عفونت.
تهیه و ارائه اطلاعات تخصصی پرستاری در زمینه شناسایی، پیشگیری، مانیتورینگ و کنترل عفونت در داخل بیمارستان.
نظارت و مراقبت، تحقیق، بررسی و کنترل عفونت بیمارستان.
شناسایی، بررسی و تحقیق، مانیتورینگ در رابطه با عفونت ها و نحوه انجام اعمال مخاطره آمیز.
ارائه ت.صیه هایی به بخش های مختلف، مشارکت در امر تهیه گزارشات مرتبط با سرویس های مختلف و نیز تهیه استانداردهای کیفی.
حضور مستمر در زمینه تعیین خط مشی ها و روش های کنترل عفونت، شرکت در بازرسی ها و مانیتورینگ ابزار و لوازم مربوط به کنترل عفونت و بیماری های عفونی.
حضور در برنامه های آموزشی و عضویت در کمیته های مرتبط با برنامه های آموزشی.
توضیح و شرح هر یک از وظایف پرستار کنترل عفونت
شرکت فعال در جلسات کمیته کنترل عفونت برای ارائه اطلاعات و دریافت توصیه های لازم درمورد کنترل عفونت.
شناسایی و کشف موارد جدید عفونی و پیگیری موارد گذشته:
بازدید روزانه از بخش های مختلف بیمارستان
بررسی پرونده های بیماران در بخش ها و گزارش های آزمایشگاهی
همکاری و ایجاد ارتباط با آزمایشگاه در خصوص نمونه برداری از موارد عفونی یا مشکوک و همچنین پیگیری آنها
نظارت بر اجرای مقررات کنترل عفونت در بخش های مختلف بیمارستان:
نظارت و کنترل روشهای بالینی و مراقبتی در بخشها بویژه ICU و NICU و سایر گروه های آسیب پذیر
نظارت و کمک در جداسازی بیماران عفونی با همکاری مسئولین قسمت مربوطه، طبق خط مشی کمیته و باتوجه به امکانات موجود
بازرسی دوره ای از محل کار: اتاق عمل، CSR، رختشویخانه، آشپزخانه و… و ارائه توصیه های لازم به واحدهای مرب.طه
نظارت بر روشهای گندزدایی و استریل کردن لوازم و تجهیزات در بیمارستان و مانیتورینگ روتین آنها
نظارت در امر نظافت محیط های مختلف داخل بیمارستان
انجام تحقیق درمورد روشهای کنترل عفونت های بیمارستانی، شناخت منابع آن و نیز تشخیص عوامل خطرناک در محیط کار و ارائه پیشنهاد به منظور مرتفع ساختن آنها
جنبه های آموزشی:
همکاری در جهت توسعه برنامه های آموزشی برای پرستاران، دانشجویان و سایر کارکنان در صورت لزوم
شرکت در جلسات رسمی و غیر رسمی برنامه های آموزشی
توسعه آگاهی های بالینی از طریق برگزاری کنفرانس و کارگاه های آموزشی به منظور شناسایی راه های انتشار عفونت و کنترل آنها
توجه: کارگاه آموزشی می تواند در رابطه با موضوعات زیر باشد:
شستن دست
پاک کردن محیط
روشهای گندزدایی و استریل کردن وسایل و تجهیزات
نحوه دفع صحیح زباله های بیمارستانی (شامل دفع وسایل تیز و مواد آلوده به خون)
استفاده از انواع محافظ (گان، دستکش و…)
پاتوژن های منتقله از راه خون (HIV، هپاتیت B و…) و سل
آشنا کردن پرسنل جدید الاستخدام با جنبه های مختلف کنترل عفونت در بیمارستان
مراقبت ازسوند ادراری، تزریقات وریدی و…
ثبت اطلاعات و گزارش دهی:
تهیه گزارش از موارد جدید عفونت بیمارستانی و ارائه آن به کمیته کنترل عفونت
تهیه گزارش از مشاهده موارد عفونی در بین کارکنان بیمارستان
در پایان سال باید خلاصه ای از فعالیت ها و عملکردهای کمیته و تیم کنترل عفونت بیمارستان (بخش کنترل عفونت) تهیه و اعلام گردد.
کمک به سایر مراجع بیمارستانی برای تشکیل پرونده بهداشتی پرسنل و پیگیری موارد مواجهه و واکسیناسیون پرسنل

شکل ۱ – شمای برنامه کنترل عفونت در بیمارستان

توجه: بدون در نظر گرفتن وسعت بیمارستان و ساعات کار در هفته بهتر است پزشک و پرستار کنترل عفونت از زمان بندی زیر استفاده کنند:
½ وقتشان را صرف مراقبت از عفونت ها کنند (Surveillance).
¼ وقتشان را صرف تعیین و تدوین خط مشی های بیمارستان در زمینه کنترل عفونت کنند.
¼ وقتشان را به نسبت مساوی به آموزش، مشاوره و بررسی همه گیری های احتمالی اختصاص دهند.
شکل ۲ – برنامه کنترل عفونت


توجه: هریک از اعضای برنامه های کنترل عفونت، علاوه بر اینکه خودش بعنوان سوپروایزر عمل می کند، باید تحت نظارت (Supervised) نیز قرار گیرد.


مشخصات منبع مورد استفاده:









محتوای غیر رایگان




جهت دسترسی به محتوای این قسمت، لطفا عضویت خود را به یکی از سطوح مشخص ارتقاء دهید و سپس این صفحه را بروزرسانی نمایید.







ارتقای عضویت





قابل دسترس برای اعضای ویژه








تشکیلات کنترل عفونت بیمارستانی


خرید بک لینک
کپی رابت محفوظ است اخبار ایران و جهان
قدرت گرفته از niloblog