مشخصات مقاله
عنوان نشریه: زمين شناسي اقتصادي : ۱۳۹۴ , دوره ۷ , شماره ۱ ; از صفحه ۳۹ تا صفحه ۵۳ .
عنوان مقاله: پهنه بندي و تعيين منشا آلودگي منيزيم و فلزات سنگين آهن، روي و مس در آبخوانهاي شمال و شمال غرب خوي (زورآباد) با استفاده از GIS
نویسندگان: خدادادي فريبرز, فضل نيا عبدالناصر*, پيرخراطي حسين
* گروه زمين شناسي، دانشگاه اروميه، اروميه، ايران
چکیده:بررسي ۴۲ منبع آبي مختلف (شامل چشمه ها، قنات ها، چاه هاي بهره برداري و چاههاي مشاهده اي) از آبهاي زيرزميني شمال و شمال-غرب شهرستان خوي (زورآباد) در مجاورت مجموعه افيوليتي سرپانتيني شده، به سن کرتاسه بالايي، نشان داد که در برخي مناطق، اين آبها به شدت آلوده شده اند. پهنه بندي و تعيين منشا آلودگي منيزيم و فلزات سنگين آهن، روي و مس در آبهاي زيرزميني منطقه و ارتباط آن با افيوليت خوي، همراه با ترسيم نمودارها و نقشه هاي هم آلايش، مقايسه اين نمونه ها با شاخصهاي استاندارد WHO و EPA و استاندارد ملي نشان داد که مقادير عنصر Mg در شمال دشت خوي از ۵۷-۱۶۶۸mg/l و در دشت زورآباد از ۸۳-۳۰۳mg/l در تغيير است که غلظت بسيار زيادي را دارا مي باشد. عنصر آهن صرف نظر از مقادير بالاي آن در چاههاي پيزومتري که تا ۱۸۳mg/l نيز مي رسد و ناشي از خوردگي لوله هاي جدار چاه است، داراي مقاديري بيش از حد مجاز شاخصهاي استاندارد WHO و EPA و استاندارد ملي مي باشد. مقدار ميانگين عنصر آهن به ترتيب ۲۳٫۹۶mg/l و ۴٫۵۰mg/l براي دشت خوي و زورآباد محاسبه گرديد. دامنه تغييرات عنصر مس به ترتيب ۰٫۵۸-۱٫۲۰mg/l و ۰٫۴۲-۱٫۱۰mg/l به ترتيب براي دشت خوي و زورآباد به دست آمد. عنصر مس در بعضي از نقاط نمونه برداري (ياروم قيه)، از شاخصهاي استاندارد WHO و استاندارد ملي مقاديري بيشتر، ولي از شاخص EPA مقدار کمتري را داراست. عنصر روي به جز در يک مورد (روستاي قزقلعه: ۳٫۲۰mg/l) مقدار کمتري از هر سه شاخص فوق دارد. با توجه به وجود کمپلکس افيوليتي خوي و سنگهاي مافيک و اولترامافيک موجود در منطقه، منشا مقادير غيرمجاز آهن و منيزيم، مربوط به هوازدگي و آب شويي اين دو فلز از کانيهاي سنگ ساز (اليوين، پيروکسن ها، سرپانتين ها و…) سنگهاي فوق مي باشد.
كليد واژه: فلزات سنگين، مجموعه افيوليتي خوي، آلودگي، زورآباد
دانلود فایل
