گرفتگی عضلانی
گرفتگی عضلانی زمانی روی می‌دهد که عضله دچار اسپاسم شده و در آن حالت باقی بماند. این حالت توسط هر عاملی که در انقباض یا ارتجاع عضله دخالت دارد رخ می‌دهد. مغز از طریق اعصاب، پیام هایی به عضلات می‌فرستد، وقتی سیگنال‌ها از اعصاب به عضلات می‌رسند یک سری فرایند مرتبط به حرکت مواد معدنی در داخل و خارج عضله، منجر به انقباض عضله می‌شود.
جریان الکتریکی به علت تفاوت غلظت مواد معدنی در دو طرف غشاء سلول برقرار می‌شود. در بدن انسان هر ماده معدنی، یک یا دو بار الکتریکی دارد. جمع جبری باز مواد معدنی باید در داخل و خارج سلول‌ها برابر باشد. اگر هر گونه تفاوتی موجود باشد، جریان الکتریکی در طول عضله برقرار می‌گردد. سدیم و کلسیم در ابتدا در خارج سلول‌های عضلاتی قرار دارند و پتاسیم در داخل این سلول‌ها است.و احتمال کمی وجود دارد که فرد دچار فقر سدیم شود.
به عنوان مثال: در صورت ورزش شدید برای چندین ساعت در هوای گرم بدن به ۳۰۰۰ میلی گرم نمک احتیاج دارد. اگر فردی در هنگام مصرف غذا از اضافه کردن نمک خودداری کند و غذای او نیز بی‌نمک باشد. با این وجود میزان نمک دریافتی وی ۳۰۰۰ میلی گرم در روز می‌باشد.
گرفتگی‌های عضلانی در ابتدای فعالیت عضلانی
دلیل مهم در این حالت ناکافی بودن جریان خون در عضله می‌باشد. در هنگام استراحت، قطر شریان‌ها برای رساندن خون کافی به عضلات مناسب است. در جریان ورزش عضلات به مقدار بیشتری خون پراکسیژن نیاز دارند. اگر قطر شریان‌ها برای رساندن این مقدار خون به حد کافی نباشد، عضله به علت کمبود اکسیژن دچار گرفتگی می‌شود.
گرفتگی‌های عضلانی پس از فعالیت شدید ورزشی
از دست دادن آب بدن مهمترین عامل چنین گرفتگی‌هایی است. در فعالیت طولانی مدت، در هوای گرم مقدار زیادی مایعات از بدن دفع می‌شود. در این حالت حجم خون کاهش یافته و مقدار کافی خون برای رساندن اکسیژن به کلیه عضلات در حال ورزش وجود ندارد. در نتیجه عضلات در حال فعالیت، خون کافی دریافت کرده و به سمت اسپاسم پیش می‌روند.
با نوشیدن آب قبل از فعالیت و هر ۱۵ دقیقه یک بار در حین فعالیت می‌توان از بروز چنین گرفتگی‌هایی پیشگیری نمود.
گرفتگی‌های عضلانی در هنگام خواب
گرفتگی عضلانی در هنگام خواب، معمولاً به علت فشردگی یک عصب یا رفلکس خاص عضلانی – تلزونی بوجود می‌آید. اگر در هنگام خواب فرد غلت بزند، ممکن است که عصبی تحت فشار قرار گیرد، در این هنگام یک پیام از محل فشردگی آغاز و به عضله مربوط به آن امتداد می‌یابد. در این هنگام عضله درست شبیه به هنگامی که پیام از مغز به سوی آن بیاید منقبض می‌شود. علت دوم این حالت، تشدید یک رفلکس طبیعی در بدن است. در هنگام غلت زدن در خواب، عضلات منقبض می‌شوند. این عمل باعث کشیدگی تاندون‌های متصل به عضله می‌شود. در تاندون‌ها، گیرنده‌هایی وجود دارند که در هنگام کشیدگی، پیام‌هایی به نخاع ارسال می‌نمایند. در این هنگام یک پیام به عضله رفته و باعث انقباض آن می‌شود. در این حالت فرد احساس گرفتگی دردناک می‌نماید. با کشش دادن به عضلاتی که معمولاً دچار گرفتگی می‌شوند، پیش از خواب، می‌توان از بروز این حالت جلوگیری کرد.
بطور خلاصه: علل گرفتگی عضلانی
- سیگنال‌های غیرطبیعی در اعصاب - غلظت غیر طبیعی مواد معدنی در داخل یا خارج سلول‌ها - عرضه ناکافی اکسیژن - منبع ناکافی اکسیژن - صدمه به سلول‌های عضلانی - مقادیر غیر طبیعی هورمون‌ها یا آنزیم هایی که در انقباض عضله دخالت دارند
توصیه‌های غذایی:
بهترین توصیه‌های غذایی مواد غذایی بر اساس ارزش تغذیه‌ای که دارند به 4 گروه عمده تقسیم می‌شوند که هر وعده غذایی حداقل باید 3 گروه را در بر بگیرد:
- گروه نان و غلات که منبع انرژی هستند.
- گروه لبنیات که پروتئین و کلسیم آنها بسیار بوده و با هیچ گروه دیگری قابل مقایسه نیست (این گروه حاوی ویتامین B2 هم هست). مصرف این گروه از مواد غذایی بسیار توصیه می‌شود، زیرا در صورت عدم دریافت کافی، دچار کمبود کلسیم و ویتامین B2 می‌شویم که عامل اصلی گرفتگی عضلانی شناخته شده‌اند؛
- گروه گوشت و ماهی که حاوی پروتئین و آهن بوده و عدم مصرفشان سبب کمبود ویتامین B12 و کم‌خونی می‌شود؛
- و گروه چهارم که شامل میوه و سبزیجات است، هم موجب دریافت فیبر می‌شود و هم انواع ویتامین‌ها و املاح را به بدن می‌رساند.
هنگامی که پیام از مغز به عضله می‌رسد، کلسیم به داخل سلول‌های عضلانی و پتاسیم به خارج از آنها حرکت می‌کند.
این عمل منجر به یک فعالیت الکتریکی در طول عضله می‌شود که موجب انقباض عضله نیز می‌گردد. سپس هنگامی که بارهای الکتریکی نسبت به هم متعادل شوند از عضله رفع انقباض می‌شود. برای عمل طبیعی انقباض و ارتجاع عضلات نیاز به مقادیر کافی چربی و قند و اکسیژن است تا این مواد را تجزیه کنند. همچنین به غلظت کافی مواد معدنی سلولی هم نیاز است.
بدون در نظر گرفتن عامل ایجاد کننده، درمان گرفتگی‌ها یکسان است. چنین عضله‌ای را باید توسط یک دست کشیده و به طور متناوب با دست دیگر آن را ماساژ داد.
دلایل گرفتگی عضلات
استفاده بیش از حد از عضلات، کم‌آبی بدن، فشار عضلانی یا قرارگیری در وضعیتی خاص برای مدتی طولانی هر کدام می‌توانند سبب گرفتگی عضلات شوند. به همین دلیل ورزشکارانی که پس از ورزش و بخصوص در آب و هوای گرم خسته شده و دچار کم‌آبی بدن می‌شوند، معمولا چنین شرایطی را تجربه خواهند کرد.
یکی دیگر از انواع شایع گرفتگی عضلات نیز حالتی است که در طول شب رخ داده و بیشتر عضلات ساق پا و انگشتان را درگیر می‌کند.
البته در بیشتر شرایط علت اصلی گرفتگی عضله مشخص نیست. گرفتگی عضلات اغلب مشکل خاصی نداشته و خطری ایجاد نمی‌کند اما در برخی موارد نیز بیماری‌ها و شرایط خاصی می‌توانند سبب ایجاد این حالت باشند. گرفتگی عضلانی گاهی بخشی از بیماریهای تیروئید، کلیه، اعصاب، اختلالات هورمونی، دیابت و کم‌خونی نیز می‌تواند باشد.
بهبود و پیشگیری
چنانچه شما هم با چنین مشکلی روبهرو هستید، با اقداماتی خاص می‌توانید آن را بهبود بخشیده و شرایط بهتری ایجاد کنید. در این شرایط عضله آسیب‌دیده را کشش داده و به آرامی آن را مالش دهید تا آرام شود. بنابراین کشش و ماساژ مناسب و آرام می‌تواند به شما در این شرایط کمک کند.
در این شرایط می‌توانید از گرما یا سرما نیز استفاده کنید. به عنوان مثال حوله‌ای گرم یا یک حمام آب گرم یا بسته‌ای یخ می‌تواند به آرام شدن عضله کمک کند. برای اینکه از بروز این حالت پیشگیری کنید، بهتر است دقت داشته باشید تا بدنتان با کم‌آبی روبهرو نشود. به همین دلیل هر روز به مقدار کافی آب بنوشید و در زمان‌هایی که مشغول فعالیت هستید و این کار را در فواصل منظم تکرار کنید تا مشکلی ایجاد نشود.
حتما به خاطر داشته باشید که قبل و بعد از هر ورزشی، عضله خود را به‌آرامی کشش دهید. اگر شما هنگام خواب دچار این وضعیت می‌شوید، قبل از رفتن به رختخواب این کشش‌ها را انجام دهید. ورزش سبک قبل از خواب هم می‌تواند برای پیشگیری از این وضعیت مفید باشد.
گرفتگی عضلانی در هنگام شروع ورزش
این مشکل معمولاً مربوط به عدم تعادل مواد معدنی است مثلا: کاهش یا افزایش کلسیم، سدیم و یا پتاسیم مقادیر غیر طبیعی این مواد در خون منجر به انقباض عضله و جلوگیری از بازگشت آن به حالت اول است.
برای تشخیص مقادیر غیر طبیعی این مواد آزمایش خون انجام می‌گیرد. گرفتگی‌هایی که به هنگام شروع ورزش رخ می‌دهد، می‌تواند به علت کم‌کاری تیروئید یا عدم توانایی عضله جهت تجزیه قند باشد. آزمایش آدرنالین خون برای بررسی عملکرد تیروئید انجام می‌شود. همچنین به منظور اطلاع از عملکرد عضله می‌توان از بیوپسی عضله استفاده نمود.
مقادیر غیر طبیعی مواد معدنی معمولاً نشانه نوعی بیماری در بدن است. مقدار کم پتاسیم می‌تواند به علت استفراغ، مصرف مدرهای استروئید و شیرین بیان، اسهال یا بیماری‌هایی که بر جذب و نگه‌داری پتاسیم موثرند، باشد. در صورت تشخیص کمبود منیزیوم، حتماً باید یک بررسی کامل درباره علت این نقصان انجام داد. مقدار کم یا زیاد کلسیم در خون هیچگاه نمی‌باشد.
در صورت وجود کلسیم غیر طبیعی در بدن باید به بیماریهای روده، کلیه یا غدد پاراتیروئید شک کرد. همچنین با مصرف بیش از حد ویتامین D نیز مقادیر غیر طبیعی کلسیم مشاهده می‌شود.
مقدار کم نمک (سدیم) در خون از علل نادر گرفتگی عضلانی است. برنامه غذایی روزانه حاوی مقدار نمک کافی است.حال اگر این چهار گروه مواد غذایی را به اندازه استفاده نکنیم، یا کم یا زیاد مصرف کنیم، تعادل املاح و مواد معدنی موجود در خون و سلول‌های بدن به هم خورده و گرفتگی عضلانی پیش می‌آید، بنابراین اصلاح رژیم غذایی راه‌حل اصلی است.»مکمل ویتامین E:
اگر رژیم غذایی‌تان صحیح باشد، یعنی از همه گروه‌های غذایی که توصیه شد، مصرف کنید، دیگر نیازی به مصرف مکمل‌ها از جمله ویتامین E نیست.
اما در ورزشکاران، به دلیل اینکه شب قبل از مسابقه مواد نشاسته‌ای و قندی بیشتری مصرف می‌کنند که ذخایر گلیکوژن‌شان بالا برود، در حین مسابقه سوخت ناقص انجام می‌گردد و به دنبال آن مواد سمی در بدن تولید می‌شود و برای از بین بردن این مواد و خنثی کردن آنها ممکن است توصیه شود مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین E، مصرف کنند.
فراموش نکنید که منابع غنی این ویتامین، انواع مغزها و روغن‌های گیاهی مثل روغن سویا، بادام، گردو، فندق، ذرت، دانه کتان و زیتون است.»
مصرف چربی را کاهش دهید، زیرا رژیم غذایی چرب سبب کاهش جذب منیزیم و افزایش احتمالی دفع آن می‌شود.
مصرف قند را هم کم کنید، چون خوردن مواد غذایی شیرین بدن را وادار می‌کند تا منیزیم را جهت متابولیزه کردن مواد قندی مصرف کند و کمبود این ماده معدنی رخ دهد.
به عنوان توصیه آخر هم باید گفت که یا به کلی مصرف نوشابه‌های گازدار را قطع کنید یا مصرفشان را به حداقل برسانید، زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی فسفات هستند و ذخایر کلسیم و منیزیم بدن را کاهش می‌دهند.عمولا گرفتگی عضلات بر اثر تغییر پروتئین در بدن رخ می‌دهد که می‌تواند بر اثر گرمازدگی و افزایش دما در عضلات ایجاد شود. این گرفتگی زمانی ایجاد می‌شود که عضله دچار اسپاسم شده باشد و در وضعیت انقباض باقی بماند.یکی از علت‌های شایع گرفتگی عضلات در گرما خستگی و کار بیش از حد است.برداشتن اشیاء سنگین، فعالیت بیش از حد بدن مانند راه رفتن طولانی مدت، باقی ماندن عضله در یک حالت خاص، ورزش در دمای بالاتر از 39 درجه، احساس سفت شدگی یا گرفتگی عضلات هنگام ورزش یا هر عاملی که در انقباض یا ارتجاع عضله دخالت دارد، سبب گرفتگی عضلانی در فرد می‌شود.گرفتگی عضلانی ممکن است بر اثر برخی بیماری‌ها مانند تیروئید، کلیه، اعصاب، اختلالات هورمونی، اختلال در گردش خون، دیابت و کم‌خونی باشد.بیشترین گرفتگی عضلات ، در قسمت‌های تحتانی بدن مانند کمر، ران، ساق و پشت ساق می باشد.گر گرفتگی و درد عضلات بیشتر از 12 ساعت بطول بیانجامد و به ورزش‌ها و ضد دردهای معمول پاسخ ندهد، مراجعه به پزشک الزامی است تا علت زمینه‌ای آن مشخص و درمان شود.حرکت دادن آهسته مچ پا، دست یا شانه می‌تواند موجب شل شدن عضلات بدن و جریان بهتر خون شود.ماساژ دادن یکی از راهکارهای درمانی موثر این عارضه است؛ زیرا به دنبال ماساژ، خون در عضلات دست و پا بهتر جریان می‌یابد و از گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند.انجام نرمش‌های ساده ورزشی مانند حرکات زانو و مچ پا، سفت و شل کردن عضلات را در جلوگیری از گرفتگی عضلات موثر می باشد.نوشیدن مقدار زیاد آب، مایعات، میوه، سبزیجات و رژیم غذایی سالم در کاهش گرفتگی عضلات موثر است و افرادی که در هوای گرم کار و زیاد عرق می‌کنند، باید مقدار نمک غذایی خود را بیشتر کنند تا کمبود نمک بدن جبران شود. همچنین به منظور اطلاع از عملکرد عضله می‌توان از بیوپسی عضله استفاده شود.
+ نوشته شده در شنبه ششم شهریور ۱۳۹۵ساعت 1:51 توسط DPT Saeid Khanmohammadi |
آمبولی ریوی
آ مبولی ریوی ( PTE)
Pulmonary thromboembolism
تعریف
به فرایند تشکیل لخته فیبرین در جریان خون ترومبوز اطلاق می شود، حال اگر قسمتی از این لخته جدا شود و توسط جریان خون به اندام دیگری مهاجرت کند آمبولی حادث می شود، چنانچه این اندام ریه باشد، به آمبولی ریوی موسوم می شود.
◀ علایم آمبولی ریوی
آمبولی ریوی علایم اختصاصی ندارد ولی با مشاهده برخی از علایم زیر می توان به وقوع آن مظنون شد
1_ نفس تنگی و تاکی پنه
2_ درد در قفسه سینه
3_ سرفه
4_ اضطراب
5_ خلط خونی ( hemoptysis)
6_تاکی کاردی
وقوع آمبولی ریوی پس از DVT، در 80 درصد بیماران DVT بدون درمان مشاهده شده است.
از لحاظ بالینی، چنانچه بیمار سابقه جراحی، بدخیمی، DVT و PTE داشته باشد، وقوع آمبولی ریوی محتمل تر است .
◀درمان آمبولی ریوی ◀
سنگ بنای درمان آمبولی ریوی معمولا بر داروهای آنتی کواگولانت بنا نهاده شده است، مگر آنکه بیمار مبتلا به شوک و یا massive PTE شده باشد، در این حالت داروهای ترومبولیتیک برای بیمار در نظر گرفته می شود ( به شرطی که بیمار در معرض خونریزی نباشد و فشار خون سیستولیک کم تر از 90 میلی لیتر جیوه باشد )
❗طبق توصیه کالج پزشکان متخصص قفسه سینه ی آمریکا ( American College of Chest Physicians (ACCP)) شروع درمان با هپارین با وزن مولکولی کم مانند انوگزاپارین( LMWH) و فونداپارینوکس نسبت به درمان با هپارین ( UFH) ارجح است، و چنانچه بیمار LMWH دریافت کند، تجویز روزی یک نوبت آن بر تجویز دوبار در روز آن ارجح است.
تجویز داروی آنتی کواگولانت خوراکی ( وارفارین) نیز می بایست به محض تشخیص آمبولی ریوی به موازات LMWH، UFH ویا فونداپارینوکس آغاز شود، حداقل تا 5 روز می بایست این روند ادامه پیدا کند تا مقدار INR بیمار به بیشتر از 2 برسد و برای حداقل ۲۴ ساعت بالای ۲ بماند. (ترجیحا۲.۵)
بیمار مبتلا به آمبولی ریوی حداقل می بایست تا سه ماه داروی آنتی کواگولانت دریافت کند.
