[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
دانشنامه آزاد :
وَر (در پهلوی:وَر var؛ در اوستایی: ورنگه varangh) یا پَساخت(pasâxt)یا آزمایش ایزدی یا داوری ایزدی آزمون‌هایی بوده در دین مزدیسنی که از سوی داوران برای اثبات راست‌گویی یا حقانیت کسی برگزیده و به اجراگذاشته‌می‌شد. ور تنها ویژهٔ ایرانیان نبوده و در اروپا نیز تا سده‌های میانه رواج داشته‌است.
در میان زرتشتیان
در میان زتشتیان بر دو گونه بوده‌است، ور سرد و ور گرم.
ور گرم با آتش یا روی گداخته به انجام می‌رسیده است، برای نمونه گذر سیاوش از آتش برای نشان دادن بی‌گناهی گونه‌ای ور گرم با آتش بود. و نیز ریختن روی گداخته بر سینهٔ آذرپاد مهرسپندان برای اثبات ادعایش هم ور گرم بود. برپایهٔ متن‌های زرتشتی خود زرتشت نیز برای نشان دادن درستی ادعایش فرمان داد تا بر سینه‌اش روی گداخته بریزند. ور سرد نیز عبارت از غوط، ور شدن در آب و خفه شدن و نوشیدن زهر و چون آن است. دیگر شیوه‌های ور شامل بریدن اندام‌ها، سوراخ کردن تن و دریدن شکم بوده‌است. می‌بایست پس از انجام این آزمون آن کس تندرستیش را بازیابد تا ادعایش ثابت گردد.
در رشن‌یشت دربارهٔ ور مطالبی آمده‌است. این یشت دربارهٔ ایزد رشن یا رشنو است که ایزد سوگند یا آزمایش ایزدی بوده‌است. در هنگام برگزاری ور دعایی می‌خواندند که نیرنگِ ور نام داشته و آزمونده این نیرنگ را می‌خوانده‌است. ور آیینی خدایی شمرده می‌شده که در آن خداوند با نیروی خود در میان دو کس یا دو گروه داوری نموده و حق را از ناحق بازمی‌شناساند.
ابزار و گونهٔ ورها یکسان نبود. سی و سه گونه ور شمرده‌اند که در میان آنها ور با آتش اهمیت بیشتری داشته‌است. به جز آتش ور با جامی لبریز از آمیزهٔ باده و آب که با زهر و گوگرد آمیخته شده بود نیز گونه‌ای دیگر از ور بود. همچنین این زهر را با روغن و شیرهٔ گیاه که دو نمونهٔ دیگر از این آزمون را تشکیل می‌دادند می‌آمیختند و داوطلب ور می‌نوشید.
شکل کلی دادگاه ور بدین سان بوده که گروه یا کس مدعی از انجمن داوران ور یا اوروَثا (urvaθâ) درخواست داوری می‌نمودند. سرپرست این انجمن تکئشه (tkaeša) خوانده می‌شد. در آغاز ورنیرنگ یا همان دعای ور خوانده می‌شد و مدعی آزمون ور مشخص شده از سوی داوران را انجام می‌داد. یا از میان آتش فروزان باید پیاده گذر می‌کرد، یا فلزی تفته را در دست می‌گرفت یا فلز گداخته را بر اندامش می‌ریختند. یا زهر می‌آشامید یا برای زمانی تعیین‌شده در آب فرومی‌رفت. اگر هیچ آسیبی نمی‌داد انجمن داوران او را بی‌گناه و برحق می‌شمرد.
زرتشت و ور
در برخی متن‌های زرتشتی از جمله گزیده‌های زات‌سپرم به انجام ور از سوی زرتشت اشاره شده‌است. برپایهٔ گفتهٔ زات‌سپرم انجام سه گونه ور بر زرتشت نهاده‌شد. نخست گذر از آتش بود که او سه گام را به نماد نیکی در گفتار و کردار و پندار در آتش سوزان برداشت و آسیبی ندید. دوم اینکه فلز گداخته بر سینه‌اش ریختند و فلز درجا سرد شد. سوم آنکه شکمش را دریدند و دستی بر شکمش کشیده شد و زخم بهبود یافت.
