Sizler ile çok sevdiğim ve Üsküdar üniversitesinde önemli işler yapan sayın weider ve sayın Prof.Dr.Tayfun Uzbay’ın şu sıralar çok duyduğunuz ve “mucize molekül” olarak lanse edilen agmantin ile ilgili bir yazısını paylaşmak istiyorum.
Bu yazıyı ilk olarak benimle paylaşan ve önemli bilgilendirmelerde bulunan değerli Korkut ve Tayfun beye teşekkürlerimi sunmayı Fitekran ailesi olarak bir borç bilirim.
Bu molekül, güçlü ağrı kesici etkileri nedeni ile özellikle vücut geliştiriciler tarafından sınırları zorlamak için kullanılmaktadır. Gıda takviyesi olarak da oldukça yaygın ve kontrolsüz bir şekilde kullanımı söz konusudur.
Ancak insan sağlığı üzerine etkileri hakkında çok fazla şey bilinmeyen bu molekül gerek sporcu sağlığı gerekse başka kullanıcılar için bazı olumsuz etkiler oluşturabilir. Bazı yakın tarihli çalışmalar agmatinin belli bir doz aralığının üzerinde deney hayvanlarında şizofreni benzeri etkiler oluşturduğuna işaret etmiştir.
Ayrıca sağlıklı insanlara göre şizofreni hastalarının kanında bcaa düzeyi 2.5 misli daha yüksek bulunmuştur. Yapılan bazı çalışmalarda ağrı kesici etkisinin yanı sıra morfin ağrı kesici etkisini de güçlü bir biçimde artırdığı ve morfin yoksunluk krizini belirgin bir şekilde hafiflettiği gösterilmiştir. Bu etkileri bazı çevrelerce bağımlılık tedavisinde etkili olabileceği iddialarına neden olmuşsa da burada temkinli olmakta yarar vardır.
Morfinin etkilerini potansiyelize eden agmatinin yoksunluk krizini hafifletici etkisi aynen morfin-eroin ilişkisinde olduğu gibi “yerine geçme” şeklinde olabilir. Yani agmatin kendisi de bağımlılık oluşturabilir. Öte yandan yüksek dozlarında ölümle yaşam arası deneyime neden olduğu ile ilişkili bilgiler de vardır.
Agmatin metabolitleri olan spermin ve spermidinin şizofreni hastalarının beyinlerinde, beyin omurilik sıvılarında ve kanlarında yüksek olduğuna işaret birçok çalışma sonucu yayımlanmıştır. Bu bilgiler agmatinin aşırı salıverilmesinin şizofreni benzeri psikotik atakları tetikleyebileceğini düşündürmektedir.
Piyasada serbestçe satılan bazı agmatin katkılarında belirtildiği gibi bu molekülün insanlarda IGF-1, somatotropin gibi hormonlara etkisi bulunmamaktadır, olsa bile bilimsel olarak ispatlanmamıştır.
Agmatin, L-arjinin amino asidinden arjinin dekarboksilaz enziminin faaliyeti sonucunda bir CO2 molekülünün çıkışı ile oluşan biyolojik bir poliamin molekülüdür. Nöronlarda, böbrek hücrelerinde, vasküler endotel hücrelerde metabolizması iyi araştırılmıştır.
Agmatin, sinir sisteminde diğer nörotransmiterler gibi nöronlarda depolanır, sinaptik boşluğa salıverilerek NMDA, imidazolin ve alfa 2 reseptörler gibi çeşitli reseptörlere bağlanarak çeşitli etkiler oluşturur. Re-uptake sistemi ile tekrar presinaptik hücrelere geri alınır, agmatinaz enzimi ile hidrolize olarak putressin üzerinden poliamin metabolizmasına katılır. Böbreklerde ise diamin hidroksiklaz enziminin yardımı ile agmatin aldehit ve sonrasında guanidin- bütanik asit’e çevrilerek metabolize edilir.
