به هر حال، این روزها در جزء ۲۸، در حال حفظ سوره طلاق هستم. چند روزی بود که می‌خواستم این مطلب را ارسال کنم که خواهشی که امروز استاد انصاریان در برنامه سمت خدا از مردم در مورد طلاق داشتند (که طلاق نگیرید) بانی شد این مطلب را آماده کنم:
متأسفانه گاهی اوقات از دانشجو یا دوست می‌شنوم که خیلی راحت می‌گوید: «از همسرم جدا شدم!» طوری شده که امثال خود من از ازدواج می‌ترسیم و کم‌کم یک فکر خطرناک رواج پیدا کرده که: ازدواج نکردن (یک امر مستحب) بهتر از ازدواج کردن و طلاق گرفتن (که عرش خدا را به لرزه می‌آورد و کلی خطرات اجتماعی دیگر دارد) است.
وقتی از دلیل خیلی از طلاق‌ها سؤال می‌کنم، متوجه می‌شوم که اکثراً دلیل طلاق، مباحث مالی است. یعنی مثلاً یک پسر جوان عجله کرده و در دورانی که هنوز هنر و مهارت (بخوانید عُرضه) کافی برای کسب درآمد ندارد، اقدام به ازدواج کرده و حالا که به زندگی مشترک وارد شده می‌بیند، خانم انتظاراتی دارد که او توان تأمین آنها را ندارد و همین موضوع باعث شکاف بین آنها و کم‌کم بی‌محبت شدن نسبت به هم و... و نهایتاً طلاق می‌شود.
خیلی‌ها هم فکر می‌کنند ازدواج که کنند اعصابشان راحت‌تر می‌شود و دردسرهایشان کمتر و... خلاصه یک بهشتی برای خودشان تصور می‌کنند و بعد که وارد زندگی مشترک می‌شوند می‌بینند، همان چند دقیقه خواب راحت که در دوران مجردی داشتند هم از دست رفت!! (به خصوص اوائل زندگی... غافل از اینکه اوائل هر کاری دردسرهایی دارد و کم‌کم روی ریل که افتاد لذت‌بخش می‌شود)
به هر حال، دلیل طلاق هر چیزی که باشد، مهم نیست، من می‌خواهم خواهش کنم که اگر خدای‌ناکرده کسی می‌خواهد به این اقدام خطرناک دست بزند و یا به خاطر مشکلات زندگی از این فکرهای خطرناک در سر می‌پروراند، چند باری سوره عظیم و عجیب «طلاق» را با معنی مرور کند!
این سوره، خیلی عجیب است! یعنی اگر یک روانشناس حرفه‌ای بیاید این سوره را تحلیل کند، بهتر می‌توانید عظمت این سوره را درک کنید.
لحن سوره اشک انسان را در می‌آورد؛ انگار که خداوند نیز دارد گریه می‌کند و صحبت می‌کند.
در عین حال که احکام طلاق را می‌گوید (چون ناچار است که احکام را مشخص کند)، بعد از هر حکم، در آخرِ هر آیه با لحن خاصی التماس می‌کند که «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا»: «اگر تقوا پیشه کنید (و طلاق نگیرید و صبر در برابر مشکلات داشته باشید) خداوند راه خروج از مشکلات را نشان خواهد داد»
دوباره در آخر آیه بعد، پس از بیان یک حکم، می‌فرماید: «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا» «اگر تقوا پیشه کنید (و این کار را نکنید) خداوند امور را آسان می‌کند»
دوباره در آخر آیه بعد: «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا» «اگر تقوا پیشه کنید (و این کار را انجام ندهید) خداوند گناهان شما را می‌بخشد و اجری عظیم عطا می‌کند»
دوباره در آخر آیه بعد: «سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا» «(از سختی‌های زندگی نترسید و دست به این کار نزنید) خداوند بعد از سختی آسانی قرار خواهد داد»
در آیات بعد خداوند انگار که التماس می‌کند که کار را بدتر از این نکنید که عذاب و دردسرهایش سخت‌تر از تحمل زندگی است...: «أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا» «خدا براى آنان عذابى سخت آماده كرده است پس اى خردمندانى كه ايمان آورده ايد از خدا بترسيد راستى كه خدا سوى شما تذکری فرو فرستاده است»
در آیات بعد عظمت خود را به رخ می‌کشد تا دل انسان قرص شود که او بر قولی که داده (که سختی‌ها را آسان کند) تواناست: «اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا»: «خدا همان كسى است كه هفت آسمان و همانند آنها هفت زمين آفريد فرمان [خدا] در ميان آنها فرود مى آيد تا بدانيد كه خدا بر هر چيزى تواناست و به راستى دانش وى هر چيزى را در بر گرفته است»
من فکر می‌کنم نظام کشور باید برای طلاق، یک شرط بگذارد: زوجین باید برای طلاق، سوره طلاق را با معنی حفظ کنند!
باور کنید مشکل از هر کدام از طرفین که باشد با خواندن و تکرار این آیات نرم می‌شود و بسیاری از طلاق‌ها ممکن است از این طریق به محبت و تحمل سختی‌های ظاهری زندگی تبدیل شود.
به هر حال، خواهش می‌کنم آنها که کوچک‌ترین مشکلی با مشکلات زندگی دارند (و مشکلات را «شُکلات»های زندگی نمی‌دانند) حتماً این سوره را بخوانند و چه خوب که حفظ کنند. این سوره حاوی همان آیه‌ای است که برای وسعت در روزی بسیار تأکید شده و من در مطلب « توصیه‌ای بهتر از کیمیا » جریانش را گفته بودم. با هم این سوره را بخوانیم:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا ﴿۱﴾ اى پيامبر چون زنان را طلاق گوييد در [زمانبندى] عِده آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عده را نگه داريد و از خدا پروردگارتان بترسيد، آنان را از خانه هايشان بيرون مكنيد و بيرون نروند مگر آنكه مرتكب كار زشت آشكارى شده باشند. اين است احكام الهى و هر كس از مقررات خدا [پاى] فراتر نهد قطعا به خودش ستم كرده است نمى دانى شايد خدا پس از اين پيشامدى پديد آورد (۱)
فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذَلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا ﴿۲﴾ پس چون عده آنان به سر رسيد [يا] به شايستگى نگاهشان داريد يا به شايستگى از آنان جدا شويد و دو تن [مرد] عادل را از ميان خود گواه گيريد و گواهى را براى خدا به پا داريد اين است اندرزى كه به آن كس كه به خدا و روز بازپسين ايمان دارد داده مى شود و هر كس از خدا پروا كند [خدا] براى او راه بيرونشدنى قرار مى دهد (۲)
وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا ﴿۳﴾ و از جايى كه حسابش را نمى كند به او روزى مى رساند و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است. خدا فرمانش را به انجام رساننده است به راستى خدا براى هر چيزى اندازه اى مقرر كرده است (۳)
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا ﴿۴﴾ و آن زنان شما كه از خون ديدن [ماهانه] نوميدند اگر شك داريد [كه خون مى بينند يا نه] عده آنان سه ماه است و [دخترانى] كه [هنوز] خون نديده اند [نيز عده شان سه ماه است] و زنان آبستن مدتشان اين است كه وضع حمل كنند و هر كس از خدا پروا دارد [خدا] براى او در كارش تسهيلى فراهم سازد (۴)
ذَلِكَ أَمْرُ اللَّهِ أَنْزَلَهُ إِلَيْكُمْ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا ﴿۵﴾ اين است فرمان خدا كه آن را به سوى شما فرستاده است و هر كس از خدا پروا كند بدي‌هايش را از او بزدايد و پاداشش را بزرگ گرداند (۵)
أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُوا بَيْنَكُمْ بِمَعْرُوفٍ وَإِنْ تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى ﴿۶﴾ همانجا كه [خود] سكونت داريد به قدر استطاعت خويش آنان را جاى دهيد و به آنها آسيب [و زيان] مرسانيد تا عرصه را بر آنان تنگ كنيد و اگر باردارند خرجشان را بدهيد تا وضع حمل كنند و اگر براى شما [بچه] شير مىدهند مزدشان را به ايشان بدهيد و به شايستگى ميان خود به مشورت پردازيد و اگر كارتان [در اين مورد] با هم به دشوارى كشيد [زن] ديگرى [بچه را] شير دهد (۶)
لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا ﴿۷﴾ بر توانگر است كه از دارايى خود هزينه كند و هر كه روزى او تنگ باشد بايد از آنچه خدا به او داده خرج كند خدا هيچ كس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تكليف نمى كند خدا به زودى پس از دشوارى آسانى فراهم مى كند (۷)
وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُكْرًا ﴿۸﴾ و چه بسيار شهرها كه از فرمان پروردگار خود و پيامبرانش سر پيچيدند و از آنها حسابى سخت كشيديم و آنان را به عذابى [بس] زشت عذاب كرديم (۸)
فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَكَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْرًا ﴿۹﴾ تا كيفر زشت عمل خود را چشيدند و پايان كارشان زيان بود (۹)
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا ﴿۱۰﴾ خدا براى آنان عذابى سخت آماده كرده است پس اى خردمندانى كه ايمان آوردهايد از خدا بترسيد راستى كه خدا سوى شما تذكارى فرو فرستاده است (۱۰)
رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا ﴿۱۱﴾ پيامبرى كه آيات روشنگر خدا را بر شما تلاوت مىكند تا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند از تاريكي‌ها به سوى روشنايى بيرون برد و هر كس به خدا بگرود و كار شايسته كند او را در باغ‌هايى كه از زير [درختان] آن جويبارها روان است در مى‌آورد جاودانه در آن مىمانند قطعاً خدا روزى را براى او خوش كرده است (۱۱)
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا ﴿۱۲﴾ خدا همان كسى است كه هفت آسمان و همانند آنها هفت زمين آفريد فرمان [خدا] در ميان آنها فرود مى‌آيد تا بدانيد كه خدا بر هر چيزى تواناست و به راستى دانش وى هر چيزى را در بر گرفته است (۱۲)
موفق باشید؛ حمید رضا نیرومند
