مقدمه
با پيشرفت تكنولوژي و گسترش شبكه جهاني اين امكان كه هر كسي داراي رسانه شخصي خود باشد و يا امكان انتشار مطالب و توليدات صوتي و تصويري داشته باشد فراهم گرديد و امروزه سرويسهاي رايگاني چون soundcloud براي فايلهاي صوتي و youtube براي فايلهاي تصويري از محبوبيت زيادي برخوردارند.
اما با توجه به زماني كه براي انتخاب يك موضوع ، مطالعه و تمرين و در نهايت ضبط يك فابل صوتي و انتشار آن صرف ميشود، ميتوان با دقت و توجه به پاره اي از جزئيات، كيفيت اثر توليد شده را به سطح مطلوبي افزايش داد. اين نوشته تلاشي است براي كمك به همه علاقه مندان فرهنگ و ادب فارسي كه ميخواهند به توليد اثار صوتي بپردازند. گاهشنود قاصدك مفتخر است كه ميزبان آثار بسياري از شما در سايت خود باشد و اين گروه هميشه آماده همكاري با فرهيختگان و دوست داران فرهنگ فارسي زبانان ، از هر كشور و مليتي ميباشد.
بخش اول – ابزار هاي لازم براي ضبط صدا
در گذشته ضبط صدا منحصر به دستگاه هاي پيشرفته و استوديو هاي مجهز بود و در ساده ترين حالت گاه از دستگاه هاي ضبط و پخش كاست خانگي جهت ثبت يادگاري و يا كپي برداري از اثار و موزيك هاي ديگر استفاده ميشد. امروزه تنوع وسايل ضبط با كيفيت مطلوب صدا به حدي است كه تقريبا همگان ميتوانند از تلفن همراه بعنوان يك وسيله مناسب ضبط استفاده نمايند.اكثر تلفنهاي همراه نسل جديد قادرند ساعتها بدون وقفه با كيفيتي دور از انتظار به ضبط صدا و حتي ويدئو بپردازند.
دومين وسيله در دسترس لپ تاپها ، تبلت ها و كامپيوتر هاي خانگي هستند كه بصورت پيش فرض امكان دريافت و يا پخش صوت را دارا ميباشند و در نهايت سيستمهاي كامپيوتري ساده و يا پيشرفته اي كه با اتصال لوازم جانبي مثل ميكروفن ها ، بلند گو ها، ميكسر هاي صوت و امكانات ديگر ، امكان ضبط و پخش صدا را حتي در حد حرفه اي تامين ميكند.
توجه داشته باشيد كه تمامي اين وسيله ها براي توليد پادكست راديويي مناسب هستند و گاهي نياز به هزينه هاي كلان براي علاقه مندي ها نيست. در ابتدا تنها كافيست از كيفيت ضبط صدا توسط دستگاه خود، توانايي ها و ضعفهاي ان و همينطور فايل خروجي محصول اگاه باشيد. پيشنهاد ما براي يك ضبط خانگي موفق، استفاده از كامپيوتر خانگي و يا لپ تاپ بعلاوه ميكروفن هاي خارجي است كه با سيم با طول مناسب به دستگاه مرتبط باشد . برای ضبط پادکستهای رادیویی میکروفن با قیمتهای متفاوت موجود است اما اگر میخواهید تازه شروع کنید اصلا نیازی به میکروفن های گران قیمت نیست و یک میکروفن ساده کامپیوتر که برای ارتباطات اینترنتی استفاده میشود کافیست . سعی کنید از هدفونهای دارای میکروفن استفاده نکنید و ترجیحا میکروفون مستقل از ابزار های دیگر تهیه کنید.
یک میکروفن ساده کامپیوتر برای شروع کافیست
استفاده از میکروفن و کامپیوتر علاوه بر افزایش کیفیت صدا این برتری را دارد که با استفاده از طول سیم میکروفن میتوان از صدای فن کامپیوتر تا جای ممکن دوری کرد.
براي آزمايش سيستم ضبط صداي خود (چه تلفن همراه و چه كامپيوتر) سعي كنيد در محيطي آرام و كم سر و صدا قرار بگيريد و سپس سيستم ضبط صدا را فعال كنيد و به اندازه ٣٠ ثانيه اجازه بدهيد تا دستگاه در سكوت ضبط كند و سپس با فاصله ٢٠ تا ٣٠ سانتيمتر جمله اي را بصورت واضح ادا كنيد( و يا اعداد هزار و يك تا هزار و پنج را بشماريد) مجددا ١٠ ثانيه سكوت كنيد و سپس از دستگاه ضبط به اندازه ١ متر فاصله بگيريد و جمله را مجددا تكرار كنيد و مجددا ١٠ ثانيه سكوت و براي بار سوم حداقل ٣ متر از دستگاه فاصله گرفته و جمله را ادا كنيد. نتيجه اين آزمايش را به اين صورت ميتوان تحليل كرد :
در سي ثانيه اول شما ميتوانيد از وجود صداهاي مزاحم محيطي چون صداي ترافيك و صداي مكالمات اطراف و يا صداي سيستم خنك كننده (فن) لپ تاپ و يا كامپيوتر و يا يخچال و تلويزيون مطلع شويد . و همينطور اشكالات احتمالي سيستم ضبط مثل نويز هاي اضافي در اين سي ثانيه مشخص ميشوند.
قسمت بعدي آزمايش ميبايست كيفيت مناسب ضبط را نشان دهد. صدا ميبايست صاف و بدون خش ضبط شده باشد و همينطور از بلندي مطلوبي براي پخش برخوردار باشد. قسمتهاي دوم و سوم بمنظور تست حساسيت ميكروفن در برابر صداهاي محيطي مفيد است و البته در اجراي داستانهاي صوتي و يا نمايشهاي راديويي معياري براي ايجاد تصور بصري با صوت ميباشند . در اين دو بخش سوم و چهارم هم گرچه حجم صدا از نظر بلندي كمتر است اما ميبايست همچنان به تداخل صداي اصلي با صداهاي محيطي توجه كرد و در نهايت با انجام اين آزمايش نقاط قوت وضعف سيستم ضبط صدا مشخص ميشود.
بخش دوم – محيط ضبط
پيش از توضيح درباره اين بخش اجازه دهيد يك استوديوي ضبط حرفه اي صدا را تشريح كنيم :
اين قبيل استوديو از دو بخش مجزا براي ضبط و كنترل استفاده ميكنند. بخش ضبط كه به اتاق مرده معروف است داراي دو خاصيت اصلي است : يكي اجازه ورود صداهاي مزاحم را به بخش ضبط نميدهد براي همين معمولا با دو درب پشت سر هم از اتاقهاي مجاور جدا شده است و ديوارهاي قطور و دربهايي سنگين دارد و نكته دوم كليه صداهاي برگشتي توسط پانل هاي جذاب صدا جذب و يا در جهات متنوع پراكنده ميشود بطوري كه اگر در اين اتاق صحبت كنيد در وحله اول از عدم برگشت صدا شگفت زده خواهيد شد.
درست كردن يك استوديوي صوتي در خانه با صرف هزينه زياد امكان پذير اما در خيلي از موارد الزامي نيست . شما ميتوانيد با رعايت اصولي ساده به كيفيت مطلوب در محيط خانه برسيد.
در وحله اول ميبايست از محيطهايي كه بصورت عمومي داراي صداي محيطي هستند دوري كنيد. صداي ناخواسته يخچال، پمپ هوا و يا پنجره هايي كه صداي ترافيك را انتقال ميدهند و حتي كولر هاي گازي كه داري صداي كم اما يكنواخت هستند و در نهايت منابع صوتي مثل تلويزيون و راديوي روشن همگي در ايجاد صداي محيطي ناخواسته موثر هستند. بنابراين وسايل غير ضروري را خاموش و از محيطهايي با صداي يكنواخت مثل آشپزخانه دوري كنيد. در اينجاست كه متوجه ميشويم يك ميكروفن خارجي براي لپ تاپ و يا كامپيوتر خانگي چقدر ميتواند در دوري كردن از صداي فن كامپيوتر موثر باشد. فراموش نكنيد كه اگر با تلفن همراه ضبط ميكنيد حتما آنرا در حالت airplane mode:on قرار دهيد كه با زنگ تلفن ضبط صداي خود را خراب نكنيد.
و در مرحله دوم بدانيد كه بعضي از اسباب و وسايل خانه جاذب هاي طبيعي صوت هستند. وسايلي كه در انها از چوب و يا پارچه و نخ استفاده شده باشند مثل مبلمان پارچه اي، فرشها و پرده ها و موكتها همگي امكان جذب صداهاي اضافي را دارند همينطور اتاقهاي بزرگ و يا با ديوارهاي زياد براي شكسته شدن جهت صداهاي برگشتي مناسبند و برعكس اتاقهاي كوچك با ديوار هاي ساده و نزديك هم، پنجره هاي بدون پرده و كف هاي سنگي و سراميكي ممكن است با ايجاد يك صداي برگشتي بنظر خوشايند بيايند (حكايت خوانندگي هاي در حمام) اما ذاتا براي ضبط صدا مناسب نيستند.
با توضيحاتي كه ارائه شد ميتوان قسمتهايي از خانه يا دفتر را براي ضبط فايل صوتي درنظر گرفت و در نهايت با آزمون و خطا بهترين محل را براي ضبط فايل پيدا كرد. حتي اگرهيچ محل مناسبي براي اينكار پيدا نشد نگران نباشيد. مبتوان با وسايلي ساده مكعبي براي ايجاد سكوت محيطي ساخت و از ان استفاده كرد.
بخش سوم – چگونه ضبط كنيم ؟
بعد از اینکه از وسیله ضبط و کیفیت صدا و همینطور فایل خروجی صوتی مطمئن شدیم میتوانیم ضبط فایل صوتی را شروع کنیم . برای ضبط بر روی تلفن همراه معمولا نرم افزار هایی بصورت پیش فرض برای ضبط صدا پیش بینی شده . برای کامپیوتر های شخصی هم تعدادی نرم افزار رایگان در دسترس هست که در قسمتهای بعدی به معرفی چند تا ار آنها میپردازیم. نکته مهم این است که از قبل آمادگی کافی برای اجرای فایل صوتی را داشته باشیم . معمولا لازم است پیش از اجرای یک متن تمرین کرده باشیم و متن را با کیفیت چاپی و در سایز مناسب در دسترس داشته باشیم .
اگر از تلفن همراه و یا تبلت برای ضبط استفاده میکنید آنرا بصورت عمودی و در مقابل خود بگیرید ( همانند وقتی که تلفن را در حالت آیفون قرار میدهید و صحبت میکنید) فاصله تلفن همراه تا دهان شما میبایست حداقل 15 تا 25 سانتیمتر باشد .
اگر از لپ تاپ برای ضبط صدا استفاده میکنید میکروفن داخلی اغلب لپ تاپ ها در قسمت بالا و کنار دوربین آن قرار دارد و فاصله شما با میکروفن میبایسن 30 تا 40 سانتی متر باشد.
اگر از میکروفن خارجی برای کامپیوتر استفاده میکنید فاصله شما تا میکروفن میبایست بین 20 تا 30 سانتیمتر باشد.
رعایت فاصله با این دلیل مهم است که معمولا سیستمهای صوتی ساده مثل ابزارهایی که توضیح دادیم صداهای بالاتر از یک حد مشخص ( فرضا بین 80 تا 100 دسیبل) را بصورت یکنواخت و بدون بالا و پایین دریافت و ضبط میکنند و در هنگام ویرایش فایل ممکن است به مشکل بر بخورید . همینطور فشار هوای خارج شده از دهان شما ممکن است بصورت ناخواسته تولید نویز اضافی کند. بعنوان مثال در تلفظ بعضی حروف مثل “پ” مقدار زیادی هوا با انرژی زیاد از دهان خارج میشود که موجب ایجاد ضربه صوتی به میکروفن میگردد و در هنگام پخش این ضربه بصورت یک صدای بم و ناهنجار شنیده میشود. این مشکلی است که حتی خیلی از تولید کنندگان با تجربه پادکست صوتی هم با آن درگیرند.
در استودیو های حرفه ای برای جلوگیری از این مساله و کم کردن فشار هوا از پرده نازک توری جلوی میکروفن استفاده میکنند. اما اگر مشکل در محل ضبط شما با افزایش فاصله شما با میکروفن حل نشد (و یا این افزایش فاصله موجب کم شدن کیفیت صدا شد) میتوان یک فریم ساده قابل عکس تهیه کرد و بر روی آن جورابی زنانه کشید و در هنگام ضبط این فریم را بین خود و میکروفن نگهدارید و نتیجه بگیرید.
سعی کنید اجرای صوتی تان با آرامش و طمانینه باشد. یک اجرای صوتی میبایست واضح و قابل فهم بوده و میبایست با شنونده ارتباط برقرار کند و شنونده را با خود همراه کند. یکی از عوامل مهم تاثیر پذیری یک اجرای موفق در ایجاد احساس متن با بالا و پایین بردن مناسب صدا میباشد برای همین پیشنهاد میکنیم بیش از هر اجرایی تمرین مناسب داشته باشید . در حین اجرا اگر تپق داشتید و یا احساس کردین لازم است سرفه کنید و یا به هر دلیلی از اجرای جمله ای ناراضی بودید، یک وقفه 5 ثانیه ای بین جمله قبل بگذارید و سپس دوباره اجرا کنید . این وقفه 5 ثانیه ای به شما این امکان را میدهد که بعدا در هنگام ویرایش فایل صوتی به راحتی بخش غیر لازم را حذف کنید.حتما بخاطر داشته باشید مجموعه ای که متن را میسازد از لحاظ بالا و پایینی و تون صدا مجموعه ای واحد است و گاهی لازم است یک پاراگراف بصورت کامل مجددا اجرا گردد. بنابر این برای ضبط هر چه بیشتر حوصله و وقت صرف کنید مطمئنا نتیجه بهتری خواهید گرفت.
گرچه نرم افزار های صوتی متفاوتی برای ویرایش فایل صوتی موجود است اما بهترین روش تهیه پادکست خوب در ضبط با کیفیت میباشد که لازم است تمام مواردی که توضیح داده شد تا حد قابل قبولی رعایت شده باشند . در بخش بعدی از نرم افزار های موجود برای ویرایش صحبت خواهیم کرد و یکی از نرم افزار ها را بصورت موردی توضیح خواهیم داد.
1 دوست داشتمش
