[unable to retrieve full-text content]گسترش گرایش گریز از مرکز و جدایی‌طلبی در کشورهای اروپایی ریشه‌های متفاوتی دارد. هر یک از پرونده‌های استقلال‌طلبی در اروپا، تاریخچه، پیشینه و زمینه‌های متفاوتی را پشت خود پنهان دارند.

اروپا و جبهه‌بندی واگرايی در مقابل همگرايی