معرفی انواع گرمازدگی و راه های جلوگیری و درمان گرمازدگی
گرما زدگی در روز های تابستان اتفاقی عجیب و غریب نیست . همه می دانیم که گرما زده باید مایعات بنوشد و خنک شود . اما شاید چیز های بیشتری هم باشد که لازم است بدانیم
فصل تابستان فرا خواهد رسید و گرمای شدید آن بعضی را واقعا کلافه می کند ، خدایا از گرما دارم هلاک می شوم . اینها عبارتی اند که ممکن است در طول زوز ، بار ها بر زبان ما جاری شود یا از اطرافیان بشنویم . اما چه می شود کرد ؟ گرما و تابستان از راه رسیده و باید مراقب این گرما و گرما زدگی باشیم . اصلا چرا گرما زده می شویم ؟
حرارت بدن توسط سوخت و ساز مواد غذایی ایجاد می شود و برای این که حرارت تولید شده در حد ثابتی قرار بگیرد ، بدن آن را به چهار صورت تنفس ، تعریق ، تشعشع و هدایت دفع می کند . دمای بدن تقریبا همیشه روی ۳۷ درجه سانتی گراد است و مرکز تنظیم حرارت در مغز ، به وسیله چهار حالت گفته شده ، از بالا یا پایین رفتن حرارت بدن جلوگیری می کند. هر وقت فردی در برابر گرما قرار بگیرد ، بدن به وسیله افزایش تعریق ، تنفس و همچنین فرستادن خون بیشتر به پوست سعی می کند تا خنک شود . آسیب های ناشی از گرما ، بر اساس شدت آن به ۳ دسته تقسیم می شوند : ۱ ) خفیف ۲ ) متوسط ۳ ) شدید
گرما زدگی خفیف
وقتی فرد به مدت طولانی در معرض حرارت بالا قرار بگیرد ، این حالت پیش می آید که علایم ان عبارت اند از : خستگی ، گرفتگی عضلات و حتی گاهی سرگیجه که برای رهایی از این حالت ، می توان چند کار انجام داد : ۱) فرد گرما زده را به محل خنکی منتقل کرد ۲ ) عضلات گرفته شده را ماساژ دهید ۳ ) به فرد گرما زده محلول ” او آراس ” یا آب و نمک و شکر داده شود . ( یک قاشق چای خوری نمک با ۸ قاشق چای خوری شکر و یک لیتر آب ) . ۴ ) حوله مرطوبی را روی پیشانی یا عضلات گرفته ، قرار دهید . اگر با انجام این روش ها هنوز هم حال بیمار بهبود پیدا نکرده باشد ، باید فورا او را به بیمارستان منتقل کرد.
گرما زدگی متوسط
این حالت وقتی ایجاد می شود که فرد ، در برابر گرمای زیاد قرار بگیرد و فعالیت شدید فیزیکی داشته باشد و علایم آن عبارتند از : سرگیجه و عدم هوشیاری ، رنگ پریدگی پوست ، ضعیف شدن نبض، بالا رفتن تنفس و تعریق . فردی که به گرما زدگی متوسط مبتلا شده ، باید به محل سرد و خنکی منتقل شود ، در جایی دراز بکشد و پاهای خود را بالا نگه دارد همچنین از محلول ” او آراس ” نیز استفاده کند و در صورت عدم بهبودی به بیمارستان برود .
گرما زدگی شدید
این حالت بسیار خطرناک است و اغلب در روز های گرم و مرطوب اتفاق می افتد که علایم ان عبارت اند از : تب ، گرم و خشک شدن پوست ، ضعیف شدن نبض و تنفس سطحی، عدم هوشیاری و گاهی تشنج و اغما ، گاهی در این حالت حرارت بدن به بالای ۴۰ درجه سانتی گراد می رسد و تنظیم حرارت مختل می شود ، بنابراین : مهمترین مساله، کاهش سریع درجه حرارت بدن تا ۳۵ درجه سانتی گراد است . برای پایین آوردن این حرارت می توان بدن بیمار را توسط الکل شستشو داد ، او را در یخ خواباند ، فرد گرما زده را در وان آب یخ قرار داد یا با استفاده از پنکه و کولر بدنش را خنک کرد . لازم به ذکر است که در این شرایط ، برای کاهش تب مطلقا نباید به بیمار قرص آسپرین داد ، زیرا نه تنها کمکی به پایین آمدن درجه حرارت بدن نمی کند ، بلکه ممکن است باعث وخیم تر شدن حال بیمار نیز شود.
نکته حائز اهمیت در مورد چنین بیمارانی این است که باید از به وجود آمدن لرز در بدن بیمار جلوگیری کرد ، زیرا لرزیدن ، باعث افزایش درجه حرارت بدن می شود . پس اگر در حین خنک کردن بیمار ، متوجه لرز او شدید ، بلافاصله عامل خنک کننده را متوقف کنید.
برای پیشگیری از گرما زدگی، مصرف مایعات باید جز و اصلی ترین برنامه روزانه تان باشد
راهکار های تغذیه ای در زمان و قبل از گرمازدگی
بهتر است ، قبل از هرگونه احساس گرمازدگی یا شروع حالت گرما زدگی ، در طی روز از مایعات، مخصوصا آب ، زیاد استفاده شود . انسان ، روزانه برای انجام فعالیت های متابولیسمی و سوخت و ساز بدن ، نیاز به حداقل ۲ لیتر اب دارد که در تابستان و گرمای این نیاز دو برابر شده و به حدود ۴ لیتر می رسد.
دقت کنید ، صبر نکنید تا تشنه شوید ، بعد آب بنوشید .
در تابستان و گرما ، آب میوه خانگی و تازه میل کنید و از مصرف کردن قهوه ، چای و انواع کولا ها بپرهیزید، زیرا آن ها باعث از بین رفتن بیشتر آب بدن یا دفع آن می شوند .
استفاده از غذاهای ساده حاوی سبزیجات فراوان و میوه، به جای غذا های پر چرب و دیر هضم یا دارای پروتئین بالا بسیار ضروری است ، زیرا انسان در هوای گرم ، دیر تر احساس گرسنگی می کند ، چون هر اندازه درجه حرارت بدن به دلیل افزایش درجه حرارت هوا زیاد شود ، غذا بیشتر داخل معده باقی می ماند و چربی و غذا های دیر هضم که بیش از سایر مواد غذایی در معده باقی می مانند برای حذف شدن معده احتیاج بیشتر به جریان خون پیدا می کند، که این امر ، باعث اختلال در جریان گردش خون می شود ، به همین خاطر، پزشکان در تابستان توصیه می کنند ، به جای غذا های دیر هضم از انواع غذا های سبک ، میوه و سبزیجات میل شود .
توجه داشته باشید که خوردن نمک به مقدار زیاد ، باعث تولید عرق در بدن می شود . به این ترتیب، بدن به کمک عرق کردن و بخار شدن ان ، خود به خود خنک تر می شود و همچنین به تنظیم فشار خون هم تا حدی به دلیل گرما زدگی کمک می کند.
برای جلوگیری از گرما زدگی و اسهال ناشی از گرمای هوا بهتر است ، از شربت های سنتی و خانگی مثل شربت خاک شیر و آب لیمو با کمی شکر ، بعد از یک فعالیت در محیط گرم میل کنید ، چون خاکشیر دارای یک ماده ای ضد میکروب است و این اثر نیز در محیط های سرد پایدار و فعال می شود.
لذا محلول خاک شیر با استفاده از یخ فراوان میل شود که برای جلوگیری از اسهال و خنک کنندگی سیستم بدن مفید است . همچنین مصرف آب لیمو یا لیموی تازه همراه شربت خاکشیر ، به دلیل داشتن ویتامین C بسیار مفید است. اگر در شربت خاکشیر از یخ استفاده نکنید ، آن ملین و اسهال آور است که تاثیرش بر درمان گرما زدگی کاهش می یابد.
جلوگیری از گرما زدگی در ورزشکاران
ورزشکاران باید تمرینات ورزشی را زیر سایه و مکانی دور از از آفتاب انجام دهند ، زیرا گرما می تواند ، افزایش حرارت بدن ، کاهش مایعات بدن و حجم خون را به دنبال داشته باشد.
در زمان تمرینات ورزشی از لباس های نازک استفاده کنند.
باید مصرف مایعات، جزئی از برنامه یک ورزشکار باشد .بنابراین هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه حداقل ۲۱۰ تا ۳۰۰ میلی لیتر آب یا یک نوشیدنی ورزشی بنوشند . قبل از اینکه تشنگی ایجاد شود باید مایعات میل شود.
اگر ورزش بیش از ۴۵ تا ۵۰ دقیقه ادامه دارد ، باید از یک نوشیدنی ورزشی که غلظت کربوهیدرات آن حدود ۶ تا ۸ در صد باشد ، استفاده شود ( ۱۴ تا ۱۸ گرم کربوهیدرات در ۲۰۰ میلی لیتر )
نوشیدنی های خنک را با درجه حرارت ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی گراد بنوشید
از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین و کربنات در حین ورزش پرهیز کنند ، زیرا باعث افزایش آدرس و کاهش حجم دریافت مایعات و نهایتا کم آبی می شود./مجله زندگی ایده آل
برای به روز بودن و دریافت آخرین مقالات و مطالب علمی-آموزشی و ویدئوهای جالب روز مباحث خانواده به کانال تلگرامی ما بپیوندید.
