ساختن سلسله مراتبي
ساختار سلسله مراتبي بكار رفته در اين روش با آنچه در تحليل سلسله مراتبي با استفاده از دانش كارشناسي بكار رفته است يكسان بوده و از نوع سلسله مراتبي وظيفهاي با ساختار ناقص ميباشد. لذا از تكرار مباحث مربوط به اين عنوان خودداري مينماييم.
مقايسه زوجي و اولويتبندي اوليه
در روش AHP تلفیقی براي اولويتبندي و محاسبه وزن نسبي پارامترها از ضريب رگرسيوني آنها که با استفاده از روش آماری رگرسیون چند متغیره به دست آمده است، و نظرات کارشناسی به صورت ترکیبی استفاده شد. در اين روش پارامتري كه بيشترين ضريب رگرسيوني را دارد، بيشترين اهميت را نسبت به هدف (رخداد زمينلغزش) داشته است و در ماتریس مقايسه زوجي بالاترين ارجحيت را ميگيرد. تمامي پارامترهايي كه ضريب رگرسيوني آنها صفر ميباشد، پارامترهاي حذف شده از معادله رگرسيوني بوده و براي آنها در ماتريس ارزش يكساني در نظر گرفته ميشود. ارزش اين پارامترها نسبت به پارامترهاي با ضريب رگرسيوني منفي بيشتر است. زيرا در معادله رگرسیونی ضرايب مثبت نشانگر افزايش ناپايداري، ضرايب منفي نشانگر كاهش ناپايداري و پارامترهاي حذف شده كه در ماتريس براي آنها ضريب صفر در نظر گرفته شده نسبت به هدف تاثير خنثي داشتهاند. میزان ارجحیت نسبی زوجی پارامترها نیز با توجه به نظرات کارشناسی اعمال گردید. در جدول (۶) ماتريس مقايسه زوجي عوامل موثر بر اساس ضرایب رگرسيوني و نظرات کارشناسی به صورت تلفیقی، به عنوان نمونه آمده است.
جدول ۶: ماتريس مقايسه زوجي عوامل موثر به روش AHP تلفیقی
ضريب رگرسيوني
معيارها
ROD
LIT
RNG
DRN
LUS
SLP
ASP
RAN
FLT
۰/۱۳۴۸
ROD
۱
۱
۴
۴
۵
۶
۷
۹
۹
۰/۱۳۳۰
LIT
۱
۱
۳
۳
۴
۵
۶
۹
۹
۰/۰۲۰۸
RNG
۰/۲۵۰
۰/۳۳۳
۱
۱
۳
۴
۵
۷
۷
۰/۰۲۰۳
DRN
۰/۲۵۰
۰/۳۳۳
۱
۱
۲
۳
۴
۶
۶
۰/۰۱۵۴
LUS
۰/۲۰۰
۰/۲۵۰
۰/۳۳۳
۰/۵۰۰
۱
۲
۳
۵
۵
۰/۰۱۰۷
SLP
۰/۱۶۷
۰/۲۰۰
۰/۲۵۰
۰/۳۳۳
۰/۵۰۰
۱
۲
۳
۳
۰/۰۰۲۰
ASP
۰/۱۴۳
۰/۱۶۷
۰/۲۰۰
۰/۲۵۰
۰/۳۳۳
۰/۵۰۰
۱
۲
۲
-۰/۰۲۵۷
RAN
۰/۱۱۱
۰/۱۱۱
۰/۱۴۳
۰/۱۶۷
۰/۲۰۰
۰/۳۳۳
۰/۵۰۰
۱
۱
-۰/۰۴۷۲
FLT
۰/۱۱۱
۰/۱۱۱
۰/۱۴۳
۰/۱۶۷
۰/۲۰۰
۰/۳۳۳
۰/۵۰۰
۱
۱
مجموع
۳/۲۳۲
۳/۵۰۶
۱۰/۰۶۹
۱۰/۴۱۷
۱۶/۲۳۳
۲۲/۱۶۷
۲۹
۴۳
۴۳
۲-۳-۲-۲-۲- محاسبه وزن نسبي و وزن نهايی پارامترها
پس از تشكيل اولويتبندي تمامي پارامترها با استفاده از ضرايب رگرسيوني مربوطه با روش تقريبي ميانگين حسابي وزن نسبي پارامترها محاسبه شد. ستون متوسط در ماتريس نرماليزه وزن نسبي هر عنصر را نشان ميدهد. نتايج حاصل از نرماليزه نمودن ماتريسهاي مقايسه زوجي عوامل موثر و زيرعاملها در جدول (۷) آمده است.
پس از محاسبه وزن نسبي پارامترها، براي محاسبه وزن نهايي زير عاملها وزنهاي نسبي هر عامل در زيرعاملهاي مربوطه ضرب و وزن نهايي زير عاملها براي انجام AHP تلفیقی به دست آمد (جدول ۷). در این روش زيرعاملهای فاصله از جاده ۵۰۰-۰ با وزن نهايي ۱۶۳۵/۰ و وجه شيب غربي با وزن نهايي ۰۰۰۶۵/۰ به ترتيب موثرترين و كم تاثيرترين زيرعاملهاي موثر در رخداد زمينلغزش شناخته شدند.
جدول ۷: وزن نهايي زير عاملها به روش AHP تلفیقی
عامل
وزن نسبي
كلاس
وزن نسبي
وزن نهايي
عامل
وزن نسبي
كلاس
وزن نسبي
وزن نهايي
فاصله از جاده (متر)
۰/۲۹۱
۵۰۰-۰
۰/۵۶۳
۰/۱۶۴
فاصله از گسل (متر)
۰/۰۲۱
>5000
۰/۵۶۳
۰/۰۱۲
۱۰۰۰-۵۰۰
۰/۲۶۷
۰/۰۷۸
۵۰۰۰-۳۵۰۰
۰/۲۶۷
۰/۰۰۶
۵۰۰۰-۱۰۰۰
۰/۱۰۸
۰/۰۳۱
۱۵۰۰-۰
۰/۱۰۸
۰/۰۰۲
۵۰۰۰<
۰/۰۶۲
۰/۰۱۸
۳۵۰۰-۱۵۰۰
۰/۰۶۲
۰/۰۰۱
فاصله از آبراهه (متر)
۰/۱۱۶
۱۰۰۰-۵۰۰
۰/۵۸۱
۰/۰۶۷
پوشش گياهي
۰/۱۳۷
فقير
۰/۵۹۶
۰/۰۸۲
۲۵۰-۰
۰/۱۷۴
۰/۰۲۰
بدون پوشش
۰/۱۹۱
۰/۰۲۶
۵۰۰-۲۵۰
۰/۱۷۴
۰/۰۲۰
خيلي فقير
۰/۱۰۷
۰/۰۱۵
>1000
۰/۰۷۱
۰/۰۰۸
غنی
۰/۱۰۷
۰/۰۱۵
بارش (ميليمتر)
۰/۰۲۱
۸۵۰-۶۵۰
۰/۴۵۸
۰/۰۱۰
جهت شيب
۰/۰۳۴
NE
۰/۴۰۶
۰/۰۱۴
۱۰۰۰-۸۵۰
۰/۴۱۶
۰/۰۰۹
SW
۰/۱۸۰
۰/۰۰۶
۶۵۰-۴۵۰
۰/۱۲۶
۰/۰۰۳
N
۰/۱۷۴
۰/۰۰۶
شيب (درصد)
۰/۰۵
۱۵-۰%
۰/۵۳۷
۰/۰۲۷
NW
۰/۰۷۶
۰/۰۰۳
۲۵-۱۵%
۰/۱۶۶
۰/۰۰۸
S
۰/۰۷۶
۰/۰۰۳
۴۰-۲۵%
۰/۱۳۱
۰/۰۰۷
E
۰/۰۳۹
۰/۰۰۱
۷۰-۴۰%
۰/۰۸۳
۰/۰۰۴
SE
۰/۰۲۹
۰/۰۰۱
>70%
۰/۰۸۳
۰/۰۰۴
W
۰/۰۱۹
۰/۰۰۱
سازندهاي زمين شناسي
۰/۲۵۳
q
۰/۳۳۴
۰/۰۸۴
کاربري اراضي
۰/۰۷۸
LUS4
۰/۲۵۱
۰/۰۲۰
ks1
۰/۲۰۵
۰/۰۵۲
LUS1
۰٫۲۵۱
۰/۰۲۰
Cbs
۰/۱۱۹
۰/۰۳۰
LUS3
۰/۱۴۰
۰/۰۱۱
E
۰/۰۵۱
۰/۰۱۳
LUS5
۰/۱۰۲
۰/۰۰۸
J
۰/۰۵۱
۰/۰۱۳
LUS6
۰/۰۴۷
۰/۰۰۴
KS
۰/۰۵۱
۰/۰۱۳
LUS9
۰/۰۴۷
۰/۰۰۴
km
۰/۰۵۱
۰/۰۱۳
LUS10
۰/۰۴۷
۰/۰۰۴
KI
۰/۰۵۱
۰/۰۱۳
LUS11
۰/۰۴۷
۰/۰۰۴
Ki-j
۰/۰۵۱
۰/۰۱۳
LUS8
۰/۰۳۱
۰/۰۰۲
km1
۰/۰۲۳
۰/۰۰۶
LUS7
۰/۰۲۱
۰/۰۰۲
BK
۰/۰۱۷
۰/۰۰۴
LUS2
۰/۰۱۶
۰/۰۰۱
۲-۳-۲-۳- محاسبه نرخ ناسازگاری ماتريسها
همانند روش AHP كارشناسي در اين روش نيز با استفاده از روش تقريبي ميانگين حسابي نرخ ناسازگاري براي ماتريسهاي تمامی پارامترها محاسبه شد. با توجه به جدول (۸) ماتريسها قابل قبول ميباشند.
جدول ۸: نرخ ناسازگاری ماتريس های عوامل و عناصر موثر در رخداد زمينلغزش
پوشش گياهی
فاصله از گسل
بارش
فاصله از جاده
فاصله از آبراهه
وجه شيب
كاربري ارضي
سازندها
شيب
عوامل
ماتريس
۰/۰۰۱
۰/۰۰۵
۰/۰۰۱
۰/۰۰۵
۰/۰۰۶
۰/۰۵۵
۰/۰۰۲
۰/۰۰۷
۰/۰۰۳
۰/۰۰۵
نرخ ناسازگاری
۲-۳-۲-۴- اعمال اولويت بنديها و پهنهبندي حوضه
تمامي مراحل اعمال وزنها و تهيه مدل نهايي پهنهبندي مشابه روش AHP کارشناسی بوده و لايه بدست آمده بر اساس شكستهاي طبيعي نمودار فراواني پيكسلها و با هدف مقايسه نتايج با AHP کارشناسی به پنج كلاس لغزشي تقسيم گرديد (جدول ۹). شكل ۷ نقشه پهنهبندي خطر رخداد زمينلغزش در حوضه رودخانه ماربر با استفاده از AHP تلفیقی را نشان ميدهد.
جدول ۹: گسترههاي لغزشي حوضه رودخانه ماربر به روش AHP تلفیقی
گستره لغزشی با
حسایت خيلي كم
حسایت کم
حسایت متوسط
حسایت زياد
حسایت خيلي زياد
فراوانی
۰/ ۰۷۴-۱۴۲/۰
۰/ ۱۴۲-۲/۰
۰/ ۲-۲۷۱/۰
۰/ ۲۷۱-۳۴۷/۰
۰/ ۳۴۷-۴۶۸/۰