رابطه ارتودنسی و جراحی فک

در مقالات قبل درباره ارتودنسی و جراحی فک به طور کامل توضیح دادیم؛ در این مقاله قصد داریم درباره رابطه ارتودنسی و جراحی فک توضیح دهیم. هنگامی که فردی برای انجام ارتودنسی به ارتودنتیست مجرب مراجعه می کند، ارتودنتیست علاوه بر معاینه و بررسی دندان ها استخوان فکین را نیز معاینه می کند تا در صورتی که مشکلی داشت بر طرف شود. به ارتودنسی همراه با جراحی فک ، ارتوسرجری گفته می شود.

ارتودنسی و جراحی فک بیشتر به منظور اصلاح عدم تطابق دندانی ـ فکی و عدم تناسب اجزای چهره انجام می شود اما گاهی به دلایل دیگری نیز انجام می شود.مثلا” گزارش شده است که افرادی که دچار درد در مفصل فک هستند، پس از بهبود موقعیت فکین احساس بهبود  درد دارند. تغییر موقعیت اصلاح فکین و دندان ها باعث بهبود نحوه گفتار و تلفظ کلمات بیمار می شود.

اهداف متخصص ارتودنسی

بسیاری از افراد که دچار کوچکی فک هستند با مشکلات تنفسی مواجه می شوند که با جراحی فک به خصوص جلو آوردن فک پایین ، تنفس آن ها بهبود می یابد. لبخند لثه ای که در آن لب به سمت بالا کشیده می شود، بهبود می یابد. با جراحی جلو آوردن چانه ، کمبود تکامل چانه درمان می شود. در حالت کلی متخصص ارتودنسی ، از درمان با ارتودنسی دو هدف دارد :

1. هدف اول : در این حالت ، هدف از انجام ارتودنسی ، تنها رفع نامرتبی دندان ها بوده و پس از مرتب شدن دندان ها ، دوره درمانی به اتمام می رسد.
2. هدف دوم : در این حالت ، در صورتی که فرد دچار ناهنجاری های فکی باشد ؛ متخصص ارتودنسی و جراح فک ، به منظور انجام روش ارتوسرجری ، درمان با ارتودنسی را نیز پیشنهاد می کنند.

رابطه ارتودنسی و جراحی فک

ارتودنسی پیش از جراحی فک به منظور قرار گرفتن دندان ها در موقعیت جدید انجام می گیرد، در صورتی که دندان ها نامتناسب باشند، جراح فک و صورت نمی تواند جراحی فکین را انجام دهد. پس می توان نتیجه گرفت پیش نیاز جراحی فک ، ارتودنسی می باشد. بعد از جراحی فک ، ارتودنسی به منظور هماهنگی بیشتر فکین جراحی شده و اصلاح هرگونه چرخش دندان ها و نظم بیشتر آن ها انجام می شود.

مراحل ارتوسرجری

در ارتوسرجری یا رابطه ارتودنسی و جراحی فک ابتدا دندان ها با ارتودنسی مرتب شده و بعد از آن اقدام به جراحی فک بالا و پایین می شود. همانطور که گفته شد برای انجام ارتودنسی و جراحی فک به طور همزمان ابتدا باید دندان های بیمار با ارتودنسی مرتب شود و این مدت حدود ۱۲ الی ۱۸ ماه می باشد ، پس از مرتب شدن دندان ها توسط متخصص ارتودنسی ، جراح فک اقدام به جراحی فکین می کنند تا دندان ها به درستی بر روی یکدیگر فیکس شوند. به این نکته بسیار مهم توجه داشته باشید در حین انجام جراحی فک، دستگاه ارتودنسی نیز در دهان وجود دارند تا دندان ها نامنظم نشوند. پس از اتمام دوره نقاهت جراحی فک ،متخصص ارتودنسی برای تثبیت وضعیت دندان ها کار را با دستگاه ارتودنسی  به مدت 6 الی 12 ماه ادامه می دهد تا دندان ها نظم بیشتری پیدا کنند.

جراحی فک بدون ارتودنسی

هنگامی که مشکل فکی وجود دارد و این مشکل فکی شدید است،دندان های بالا و پایین در یک روند طبیعی تکامل،سعی می کنند ( برای اینکه فرد بتواند جویدن معمول خود را انجام دهد)مشکل موجود را به نحوی پوشش دهند؛مثلا” در فردی که فک پایین جلو آمده دارد،دندان های پایین به سمت عقب و دندانهای بالا به سمت جلو خم می شوند تا همچنان در تماس با یکدیگر باقی بمانند.در افرادی که فک پایین عقب باشد نیز روال برعکس می باشد و دندانهای پایین به سمت جلو و دندانهای بالا به سمت عقب برمی گردند تا روال جویدن معمول حفظ شود.این روندی که بطور طبیعی در دندان ها رخ می دهد اصطلاحا” جبران نامیده می شود.جبران دندانی اگرچه در جویدن کمک کننده است اما موجب می شود که مشکل فکی کمتر از آنچه که هست،به نظر برسد و از اینرو برای انجام جراحی فک باید این جبران دندانی از بین برود.این دقیقا” همان کاری است که ارتودنسی قبل از عمل فک انجام می دهد.در ارتودنسی قبل از جراحی فک،دندان های بالا و پایین از هم دور می شوند تا متخصص ارتودنسی به جراح فک نشان دهد که مشکل واقعی موجود در فکین چقدر است و متخصص فک و صورت عمل فک را بر أساس همین مشکل واقعی موجود انجام دهد و نه وضعیت جبران شده.اگرچه در مواردی پیش می آید که در روند طبیعی فکین،دندان ها مشکل فکی را جبران نکرده باشند و نیاز به ارتودنسی قبل از عمل فک نباشد ولی این تعداد بسیار محدود است و اکثر جراحی های فک نیازمند ارتودنسی قبل از عمل فک(به منظور از بین بردن جبران های دندانی رخ داده)می باشند.

اول جراحی فک یا ارتودنسی؟

همان طور که در مطالب فوق توضیح داده شد،ابتدا باید ارتودنسی انجام شود تا بر أساس ارتودنسی قبل از عمل فک،جراح فک بتواند میزان مشکل حقیقی فک را تشخیص دهد و بر این أساس میزان جابجایی های مورد نیاز فکین در خلال عمل فک را تعیین کند.در برخی موارد مراجعین ارتوسرجری برای اینکه تمایلی به انجام ارتودنسی ندارند،إصرار دارند که بدون انجام ارتودنسی قبل از جراحی فک،تحت عمل فک قرار گیرند و همین موضوع موجب می شود در درمان آنها مشکلاتی پیش بیاید.روال درست درمان ارتوسرجری انجام ارتودنسی قبل از عمل فک به منظور آماده سازی فکین برای انجام جراحی فک می باشد.

کاندیدای درمان با ارتوسرجری

افراد درگیر با مشکلاتی که در ذیل به آن ها اشاره شده است ، باید تحت درمان ارتوسرجری قرار گیرند :

• اختلال در رشد فک
• آپنه خواب
• احساس درد شدید در ناحیه فک
• عقب رفتگی فک
• جلوآمدگی فک
• وجود اختلال در حین جویدن مواد غذایی
• عدم تقارن صورت
• عدم قرارگیری لب ها بر روی هم
• اختلال در حین صحبت کردن
• مشاهده لثه در هنگام لبخند زدن
• تنگی شدید فک بالا
• و غیره

مدت زمان ارتودنسی بعد از جراحی فک

در رابطه با مدت زمان مورد نیاز جهت درمان با ارتودنسی پس از انجام جراحی فک ، باید ذکر شود که این مدت زمان ، بسته به میزان ناهنجاری های بیماران متغیر بوده و نمی توان زمان مشخصی را برای آن تعیین کرد . هدف از انجام از ارتودنسی پس از جراحی فک تصحیح نهایی نامرتبی دندان ها و نشاندن کامل دندان های دو فک بعد از ارتودنسی می باشد و معمولا” بیشتر از یکسال طول نمی کشد.

بهترین سن انجام جراحی فک

طبق گفته های متخصص ارتودنسی و جراح فک ، بهترین زمان انجام جراحی فک ، پس از سن 18 سالگی زمانی که رشد فکین کامل شده و متوقف می گردد ، می باشد ؛ اما در حالت کلی درمان با ارتوسرجری ، در سنین بین 18 الی 45 سالگی انجام می پذیرد.

اقدامات قبل از انجام ارتودنسی و جراحی فک

اقدامات قبل و بعد از انجام جراحی فک تاثیر بسزایی در نتیجه ارتوسرجری دارد بنابراین توصیه می کنیم که حتما آن ها را دانسته و تمامی آن ها را رعایت کنید.

1. از مهم ترین موارد قبل از ارتودنسی و جراحی فک، انتخاب یک متخصص ارتودنسی و جراح فک خوب و مجرب می باشد.
2. برای انتخاب یک متخصص ارتودنسی راه های متفاوتی وجود دارد از جمله پرس و جو از دوستان و آشنایان یا جستجو در گوگل.
3. پس از تهیه لیستی از بهترین متخصصین ارتودنسی درباره آن ها تحقیق کرده و پس از آن برای مشاوره نزد بهترین آن ها بروید.
4. در جلسه مشاوره تمامی انتظارات خود را از انجام ارتوسرجری به متخصص ارتودنسی بگویید تا به درستی شما را راهنمایی کند و حتما برای اطمینان بیشتر نمونه کارهای او را نیز مشاهده نمایید.
5. همچنین سعی کنید متخصص ارتودنسی را انتخاب کنید که نزدیک محل سکونت تان باشد تا به راحتی به او دسترسی داشته باشید.
6. همچنین باید بگوییم که بهتر است با متخصص ارتودنسی حس راحتی داشته باشید تا به راحتی بتوانید تمامی مشکلات دهان و دندان خود را بدون خجالت به او بگویید تا او بتواند روش درمانی مناسبی را برایتان انتخاب کند.

متخصص ارتوسرجری

از سال ۱۳۹۰ به بعد ابتدا دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی و سپس دانشکده دندانپزشکی تهران اقدام به راه اندازی دوره های فوق تخصصی ارتودنسی جراحی فک (ارتوسرجری) نمودند.فارغ التحصیلان این دوره ها متخصصین ارتودنسی می باشند که دو سال بصورت فوق تخصصی در زمینه انجام ارتودنسی مخصوص جراحی فک (نه خود عمل فک) آموزش دیده اند و اصطلاحا” فلوشیپ ارتوسرجری نامیده می شوند.تعداد فوق تخصص های ارتودنسی جراحی فک (فلوشیپ ارتوسرجری) هنوز در کشور ما زیاد نیست اما به مراجعینی که قصد انجام ارتودنسی جراحی فک را دارند و دسترسی به فلوشیپ ارتوسرجری دارند،توصیه می شود.

مراقبت های دوران نقاهت جراحی فک و ارتودنسی

دوران نقاهت جراحی فک ، طولانی نبوده و بیماران پس از گذشت مدت زمان کوتاهی می توانند به سرکار بازگشته و به انجام فعالیت های روزانه خود بپردازند.

• در صورتی که بعد از جراحی فک از وسایلی همچون : باندهای کشی یا سیم به جای فیکسیشن ( ثابت سازی ) استفاده شود، دهان بیمار باید حدود 4 الی 6 هفته بسته بماند.
• در صورتی که بیمار هر دو فک خود را جراحی کرده باشد تا دو ماه بهتر است از انجام فعالیت های سنگین خودداری کند.
• بیمار برای کاهش تورم بعد از ارتوسرجری بهتر است از کمپرس یخ استفاده کند.
• تا دو ماه بعد از جراحی فک ، بیمار یک هفته درمیان برای معاینه و بررسی روند درمان به جراح فک خود مراجعه کند.
• بیمار ممکن است بعد از جراحی  فک دچار حالت تهوع و استفراغ شود که غالباً امری طبیعی می باشد.
• بیمار برای تمیز کردن دندان های خود بعد از جراحی فک همراه با ارتودنسی از یک دستمال نرم استفاده کند.
• بیمار10 الی 14 روز بعد از جراحی زیبایی فک و صورت برای کشیدن بخیه مراجعه کند.
• بیمار تغذیه بعد از جراحی فک را رعایت کند.
• بهداشت دهان و دندان خود را قبل و بعد از ارتوسرجری رعایت کند.
• سایر مراقبت ها به نوع جراحی فک بستگی دارد.

آیا ارتودنسی همراه با جراحی فک عوارض دارد ؟

اگر متخصص ارتودنسی  (یا ترجیحا” فوق تخصص ارتودنسی جراحی را درست انتخاب کرده باشید،بعید است که در پروسه انجام عمل فک به مشکل بربخورید؛یک متخصص ارتودنسی کاربلد و یک جراح فک و صورت محرب أساس و پایه درمان ارتوسرجری را مشخص می کنند و قادرند یک درمان ارتوسرجری را با هماهنگی یکدیگر پیش ببرند.پروسه ارتوسرجری نگرانی خاصی ندارد چرا که نوعی از عمل زیبایی محسوب می شود و اندام حیاتی را درگیر نمی کند. تنها بیمار در طول درمان ممکن است احساس درد داشته باشد و پس از انجام جراحی دچار تورم و کبودی صورت شود که امری طبیعی بوده و به مرور زمان رفع می شود و جای هیچ نگرانی وجود ندارد.

هزینه ارتوسرجری چقدر می باشد؟

هزینه ارتوسرجری با توجه به میزان نامرتبی های دندان و فکین ، دستمزد ارتودنتیست و جراح فک و صورت تعیین می شود. هزینه جراحی فک بالا و پایین به تنهایی کمتر بوده اما زمانی که ارتودنسی به همراه جراحی هر دو فک باشد، هزینه تقریبا” دو برابر می شود . یعنی هزینه ارتوسرجری مجموع هزینه انجام جراحی فک و ارتودنسی جراحی فک می باشد که هر کدام بصورت جداگانه و به متخصصین مربوط به خود پرداخت می شود.هزینه ارتودنسی جراحی فک اغلب دو برابر یک ارتودنسی معمولی است چرا که زمان دو برابری و پیچیدگی دو برابری نسبت به یک ارتودنسی معمولی(برای نرتب مردن دندان ها)دارد.

دندان و فک طبیعی و نرمال چگونه می باشد؟

برخی از افراد سوال می کنند که دندان و فک طبیعی به چه شکل می باشد، زمانی که دندان ها به صورت مرتب و منظم در کنار یکدیگر قرار بگیرند  و فکین دچار اپن بایت یا جلوتر و عقب تر از یکدیگر نباشند، نرمال و طبیعی محسوب می شوند. بسیاری از افرادی که تحت درمان ارتوسرجری قرار گرفته اند ، در این باره سوال می کنند که ، ارتودنسی قبل از

جراحی فک چقدر طول میکشد ؟

در پاسخ به این پرسش ( مدت زمان ارتودنسی قبل از جراحی فک ) باید ذکر شود که این مدت زمان در بیماران بسته به شدت مشکل آن ها متغیر می باشد ، از این رو نمی توان مدت زمان مشخصی را برای آن بیان کرد ؛ اما در حالت کلی می توان گفت درمان با ارتودنسی پیش از جراحی فک ، اغلب یک تا یکسال و نیم به طول می انجامد.

آیا جراحی فک بدون ارتودنسی امکان پذیر است؟

در برخی مواقع جراح فک و صورت با اصرار بیمار به منظور کاهش مدت زمان درمان و هزینه درمانی اقدام به جراحی فک بدون ارتودنسی می کند، اما هر جراح فک و صورت به این امر معترف است که نتیجه صحیح درمان زمانی ایجاد می شود که جراحی فک همزمان با ارتودنسی انجام شود. در مورد امکان انجام جراحی فک بدون ارتودنسی در مقاله مجزایی بصورت مبسوط به این موضوع پرداخته ایم که در صورت تمایل می توانید به آن مراجعه نمایید.