شب يلدا در آسمان و اعلام زمان دقيق آغاز فصل زمستان:مسعود اشجع
شب يلدا در آسمان و اعلام زمان دقيق آغاز فصل زمستان:مسعود اشجع
*إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ*
*بدرستی که در آفرینش آسمانها و زمین و کم و بیش شدن مقدار شب و روز نشانه هایی است برای اندیشمندان ! * سوره آل عمران آیه ۱۹۰
شب يلدا در ميان مردم:
مردم عموما اين شب را به فقط به طولاني بودن ميشناسند و آن را به خوردن انواع خوردني ها و قصه هاي كذايي و خرافي و بعضا به دور هم جمع شدنهايي كه گاهي آميخته به انواع دروغ و تهمت و تفاخر بچه گانه وو است ميگذرانند بسان ساير ايام عمرشان !
از نظر لغوي يلدا از ولادت گرفته شد و اصطلاحا بر تولد و طلوع خورشيد پس از غروبي طولاني در طولاني ترين شب سال حمل به معني ميشود.
یلدا در ایران باستان مملو از آداب و مراسم ملی و دینی بوده است که بعضا مقرون به خرافه و گاهی نیز زیبنده به زیبایی هایی در جلوس و سلوک بوده كه اينجانب در كتاب جشنهاي ايران باستان ( جشنهاي آتش )به آن مستقلا پرداخته ام .
شب يلدا در آسمان و دانش نجوم :
به ساده ترين و كوچكترين عبارت : شب يلدا يعني شب انقلاب زمستاني كه در آن خورشيد در كمنرين ارتفاع خود قرار ميگيرد و به بيشترين حد زاويه اي خود از صفحه ي عظيمه ي استواي سماوي ميرسد پس خورشيد در اين موقعيت در راس الجدي كره ي سماوي و به سمت الراس ناظر واقع در مدار راس الجدي خواهد رسيد و در پايين ترين نقطه در افق جنوب شرقي و امتداد محور قطبين زمين در شمال به آخرين حد مخالفت و مقابله ي جهتي و زاويه اي 23.5 درجه اي خود با خورشيد ميرسد
به عبارتي خورشيد در اين زمان به بيشترين ميل جنوبي 23.5 درجه اي قرار دارد و بعد از آن شروع به بازگشت ميكند البته در تمام نقاط زمين اختلاف زاويه ارتفاع خورشيد در طول انقلابين حدود 47 درجه است كه ميانگين 25صدم درجه در هر روز را دارد
در موقعيت انقلاب زمستاني بر خلاف تصور مردم خورشيد به كمترين حد فاصاه ي مداري خود با زمين يعني 147 ميليون كيلومتري ميرسد و در واقع اختلاف فصل معلول اختلاف زاويه ي گردشي حدود 47 درجه اي يا همان انحراف ثابت 23.5 درجه اي با صفحه ي دايره البروج است نه فاصله مداري.
به عبارت اخری در انقلاب زمستانی زمین در مسیر و مدار انتقالی خود به بیشترین جدایی زاویه ای از عقدتین مداری میرسد یعنی نیمی از گره مداری نزولی اعتدال پاییزی را به سمت گره اعتدال بهاری طی کرده و لذا در مسیر صعودی قرار میگیرد به همین دلیل بیشترین جدایی زاویه ای در مسیر عقدتین مداری را در آغاز زمستان و تابستان در حد ۴۷ درجه پیدا میکند
و درست از لحظه ي انقلاب زمستاني يا همان آغاز زمستان موقعيت محوري و زاويه اي زمين به سمت شمال شرق و افزايش روز و كوتاهي شب و در واقع آغاز اعتدال بهاري بازميگردد
*آغاز فصل زمستان 1394 هجري شمسي*
**راس ساعت 6:06 صبح روز سه شنبه اول دي**
***بر شما مباركبادا***
محاسبه و نگارش : مسعود اشجع