هنر در یونان باستان
هنر یونان باستان بنیاد سنت هنری اروپای غربی را شکل میدهد. گرچه دیوار نگارههای یونانی از بین رفتهاند اما ویژگیهای گرافیکی هنر یونان را میتوان با نگاهی به طرح گلدان سرامیک آنها درک کرد.
جوامع کوچکی چون آتن، کورنت و اسپارت با افزایش جممعیت به دولت شهرها تبدیل شدند. این اقوام یونانی همانند فینیقیها، دریانوردان و تجاری کار آزموده بودند و در اندک زمانی مستعمرات خود را در سراسر دریای مدیترانه و دریای سیاه بنا نهادند. این اقوام یونانی هیچگاه ملتی واحد نشدند و به صورت ائتلاف ضعیفی از دولت شهرهای کاملاً مستقل باقی ماندند. فرهنگ و زبان مشترکشان تنها عامل وحدت بخش آنان بود.
یونانیها زبان نوشتاری خود را در حوزههایی فراتر از تجارت نیز به کار گرفتند. آنان نخستین مجموعهای درخشان از نوشتهها را در زمینه فلسفه، پزشکی، علم، قانون، تاریخ و ادبیات به تمدن غرب ارزانی داشتند.
از جمله این آثار میتوان به حماسههای ایلیاد و ادیسههومر، نوشتههای فلسفی سقراط، افلاطون و ارسطو، تراژدیهای سوفوکل، اوریپیدس و آشیل، کمدیهای آریستوفان و مناندروس و اشعار ساپفو و پینداروس اشاره کرد.
دورهها
نقاشی گلدانهای یونانی را میتوان به چهار دوره تقسیم کرد:
- دوره نخست
دوره طرحهای هندسی از ۱۰۰۰ تا ۷۲۵ پیش از میلاد است. در این دوره برای نقش مایههای طراحی از الگوهای سادهٔ هندسی بهره میگرفتند.
دوره شرق گرایی از ۷۲۵ پیش از میلاد تا ۵۵۰ پیش از میلاد است که تاثیر نقش مایههای خاورمیانه، نظیر گلها، نخلهای زینتی و جانوران منقوش بر نشانهای خانوادگی را نشان میدهد.
دوره پیکرهای سیاه رنگ از ۵۵۰ تا ۵۳۰ پیش از میلاد که شاهد ظهور آتن به منزلهٔ مرکز تولید و صدور گلدانهایی هستیم که بر سطوح قرمز طبیعی آنها، پیکرهایی سیاه رنگ انسان نقاشی میشد.
یا دوره پیکرههای سرخ رنگ که از ۵۳۰ تا ۴۷۵ پیش از میلاد دوام یافت و در طول آن و برای جلب توجه بیشتر به جزئیات، این فرایند معکوس شد و این بار پیکرهای سرخ رنگ بر زمینه سیاه رنگ نقاشی شد.
گرچه گلدان سازی تا بعد از سال ۴۷۵ پیش از میلاد ادامه یافت، اما دوره نقاشی گلدانی با نقش پیکرهای رخ و سیاه به سر رسید.
با مطالعهٔ طرح گلدانها و نیز موزائیکهای کف ساختمانها و دیوارنگارهای رومی بازیابی شده از شهر سوختهٔ پومپئی، میتوان تصوری از نقاشیهای از دست رفتهٔ یونان به دستآورد.
میدانیم یونانیها استاد کالبد شناسی و عمق بخشیدن به اجزای تصویر بودهاند، اما به دلایل نامشخص هیچگاه اصول زیربنای پرسپکتیو (عمق نمایی علمی) را درک نکردند.
منابع : پل استوور وینگرت. تاریخ تحلیلی هنر جهان. ترجمهٔ محمد هوشمند ویژه. بهجت، ۱۲ اردیبهشت، ۱۳۹۰. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۶۷۱-۶۹-۰.
- دیویس. تاریخ هنر. ج. شومیز. ترجمهٔ فرزان سجودی. ذهن آویز فرهنگسرای میردشتی، ۱ فروردین ۱۳۹۰.
- جیمز کرایگ و بروس برتون. سی قرن طراحی گرافیک.