حجامت
حجامت
در قدیم شاخ گاو یا بز تو خالی را روی پوست می گذاشتند و می مکیدند.
امروزه این کار با لیوان های یکبار مصرف و موتورهای مکنده انجام می شود.
در اسلام حجامت{به معنی حجم دادن} توصیه شده بنابر این لزوما نباید این
عمل با خون گیری همراه باشد و می توان از حجامت خشک استفاده کرد.
بهترین زمان برای حجامت؟
بهترین فصل برای حجامت ، بهار است که هوا معتدل شده و بدن شروع به پختن و
دفع مواد زائد مجتمع شده در بدن از فصل زمستان می کند. بعد از بهار، فصل پاییز
که حالت اعتدالی دارد، مناسب است. حجامت در اوج گرما و اوج سرما نافع نیست.
از روز 12 ماه قمری تا زمانی که هلال ماه رو به نقصان می رود، زمان مناسبی
برای حجامت است. درواقع اول و آخر ماه قمري، زمان نامناسبی برای حجامت
می باشد.
بهترین روزها برای حجامت، روزهای 19، 21و 23 ماه قمری ؛ روز سه شنبه
يا پنج شنبه است و بطور كلي حجامت در روز جمعه نهی شده است و باید
از آن پرهیز کرد.
دلایل انجام حجامت :
مهمترین کاری که با حجامت انجام می شود این است که از موضع
مورد نظر خلط ناشی از خون و صفرا خارج می شود. این عمل باعث
پاکسازی موضع می شود و برخلاف باور عده ای باعث خروج مواد مغذی
بدن نيست .
حجامت بدن را سبک و برخلاف خون دادن، قوت بدن را نمی گیرد اما
موضع حجامت تا زمان التیام کمی ضعیف می شود. وقتی لیوان حجامت
بر روی پوست قرار می گیرد مقداری کشش روی پوست ایجاد می کند و
در اثر آن فاکتورهای دفاعی ساکن در جداره عروق و اعضا را فعال کرده و
باعث می شود این فاکتورها دفاع خونی را چندین برابر کنند و به تقویت
سیستم ایمنی عضو مورد نظر و سپس کل بدن کمک کنند.
حجامت به پاکسازی خون، خونسازی و تقویت سیستم انعقاد خون در بدن
کمک میکند و همچنین در تقویت سیستم ایمنی بدن نیز موثر است.
حجامت در برخی موارد باعث کاهش درد در بدن میشود و در مواردی
به طور غیر مستقیم به از بین بردن عوارضی مانند موهای زائد بدن نیز
کمک میکند.
توصیه های دینی :
پيامبراكرم(ص) ، حضرت علي(ع) و امام صادق(ع) در مورد حجامت فرموده اند :
"سم از هر كجا وارد بدن شود، از محل حجامت خارج ميشود"
"از موضع حجامت ، چيزي جز سم دفع نمي شود"
انواع حجامت :
در کشور هاي غربي حجامت تقريبا به ده روش انجام مي شود ولي درطب
سنتي ايران حجامت بطور کلي به دو دسته تقسيم مي شود :
حجامت خشک :
این نوع حجامت در فرهنگ عامه به ليوان گذاري معروف است و به شيوه
خلا گرمايی و از طریق گذاشتن پنبه در حال سوختن در ته لیوان و گذاشتن
لیوان در موضع انجام می شود .
حجامت تر:
در این روش پس از اینکه پزشک موضع حجامت را ضد عفونی نمود ، با استفاده
از یک لیوان یکبار مصرف مخصوص حجامت و یا دستگاه مکش ، عمل بادکشی
را انجام می دهد . خلا ایجاد شده در لیوان باعث تجمع مواد سبک خون
مویرگی در موضع حجامت می شود سپس پزشک لیوان را از موضع جدا نموده
و با یک تیغ یکبارمصرف چند خراش سطحی به عمق نیم تا یک میلیمتر بصورت
مایل ایجاد می کند سپس دوباره لیوان را گذاشته و عمل مکش را انجام
می دهد.این عمل سه تا پنج مرتبه انجام می شود و در مجموع حداکثر ۵۰
تا ۷۵ میلی لیتر خون از بدن شخص خارج می شود .البته بدن در مدت زمان
بسیار کوتاهی قادر به بازسازی این مقدارخون است .
روش انجام حجامت چگونه است ؟
پس از معاينه و اخذ شرح حال از بيمار ، موضعي كه براي حجامت تعيين شده
است ضدعفوني گشته سپس با ليوان حجامت كه بصورت يكبارمصرف ساخته
شده به مدت چند دقيقه بادكش مي شود بعداز ايجاد انبساط چندخراش
سطحي ايجادمي گردد.
آنگاه به تناسب وضعيت جسمي ؛باليني وعروقي بيماردرسه الي پنج مرحله
از وي خون گرفته مي شود. اين عمليات مجموعادرمدت حدود۲۰ دقيقه انجام
مي شود كه خون گرفنه شده حداكثر به ۵۰تا۷۰سي سي بالغ مي گردد.
البته درحجامت خشك مرحله خون گيري انجام نمي شود.
توصیه های قبل از حجامت :
شاید بتوان گفت مهمتر از حجامت، کارهایی است که قبل از حجامت
باید انجام شود تا اثر بخشی آن را بیشتر کند :
از خوردن تخم مرغ، گوشت ماهی ،جگر ، نمک ، پنیر ( یا لبنیات زیاد) پرهیز شود.
از کار سنگین (مثل کوهنوردی و ورزش های سنگین و حرفه ای و ...) بپرهیزید.
بی خوابی نداشته باشید. از گرسنگی و تشنگی زیاد (مثل روزه) پرهیز شود.
از داروهای چرک خشک کن (آنتی بیوتیک) و ضد انعقاد خون استفاده نشود.
در روز تعیین شده برای خونگیری حتماً وعده های غذایی (مخصوصا صبحانه)
مصرف شود (ترجیحاً صبحانه عسل یا مربا....باشد) در غیر این صورت کمی عسل
یا خرما میل کنید. چند روز قبل از حجامت، از ملیّناتی مثل خاکشیر و آبجوش، آلو،
انجیر، روغن زیتون، میوه و سبزی تازه فصل و سوپ ها استفاده کنید تا لینت طبع
ایجاد شود.
5 روز قبل و بعد از عادت ماهانه و در دوران بارداری نباید حجامت انجام شود.12 ساعت
قبل از حجامت، از کشیدن سیگار، آمیزش جنسی، خوردن غذاهای با طبع سرد و
سرخ کردنی پرهیز کنید.
در زمان حجامت با وضو باشید، رو به قبله نشسته، صلوات فرستاده، آیة الکرسی
و دعای رسیده از امام رضا(سلام الله علیه) را بخوانید:
«أعوذُ بإلله الکَریم فی حجامتی مِنَ العَینِ فی الدَّم و من کُلِّ سوء و الأعلال و الأسقام و الأوجاع و الأمراض و أسئَلُک العافیة و المعافات و الشِّفاءَ مِن کلِّ داء»
توصیه ها ی بعد از حجامت :
تا 24 ساعت پس از حجامت از مصرف سیگار بپرهیزید. تا 12 ساعت پس از
حجامت از خوردن ترشی ،لبنیات ،ماهی و غذاهای شور بپرهیزید.
تا 24 ساعت پس از حجامت از انجام کارهای سنگین و نیز مقاربت جنسی
اجتناب کنید. برای جبران ضعف احتمالی ،توصیه می شود بعد از حجامت
یک لیوان شربت عسل یا ماءالشعیر لیمویی و یا یک عدد انار میل کنید.
جهت جلوگیری از عفونت زخم ،حداقل تا12 ساعت پس از حجامت استحمام
نکنید. صبح روز پس ازحجامت می توان استحمام کرد اما موضع حجامت را فقط
با آب خالی (بدون استفاده از لیف و صابون ) بشویید.
در چه افرادی نباید حجامت انجام شود :
زنان باردارتا پایان ماه چهارم نباید حجامت نمایند.
افراد دچار مشکلات انعقادی مثل کمبود پلاکت و بیماران هموفیلی
حجامت زنان در ایام قاعدگی بویژه اواخر این دوره ممنوع است.
مهمترين نكته :
اگر ميخواهيد حجامت كنيد حتما زير نظر پزشك و با وسايل استريل ويكبار مصرف انجام دهيد .