ویروس زیکاچیست؟
ویروس زیکاچیست؟
زیکا چیست؟
زیکا (Zika) نام ویروسی از جنس (Flavivirus) و خانواده (Flaviviridae) است که از طریق نیش پشه به انسان منتقل میشود. ویروسهای جنس (Flavivirus) از جمله مشهورترینها و خبرسازترینها در نوع خود هستند که از نمونههای شناختهشدهتر آنها میتوان به ویروس نیل غربی، ویروس دنگی، ویروس آنسفالیت برگرفته از ساس و کنه، ویروس تبزرد، ویروس زیکا و سایر ویروسهای مولد آنسفالیت یا همان التهاب مغز اشاره کرد.
چهار میلیون نفر تنها در قاره آمریکا در معرض ابتلا به این ویروس هستند.
اما این ویروس چگونه به انسان منتقل میشود؟ پاسخ به این پرسش ساده است: پشه اما نه هر پشهای. جنس خاصی از پشهها موسوم به (Aedes) هستند که اساساً متعلق به مناطق حاره و نیمهگرمسیری هستند اما در حال حاضر میتوان آنها را در همه قارهها به استثنای جنوبگان پیدا کرد. دلیل گسترش دامنه پراکنش این پشهها نیز خیلی ساده است؛ فعالیتهای انسانی. یکی از مهمترین گونههای این جنس خاص پشهای با نام علمی (Aedes albopictus) است. جالب اینجاست که این گونه فوقالعاده مهاجم همین اواخر و از طریق تجارت لاستیکهای مستعمل همچون مسافری غریب به نیمکره غربی رسید و در مدت زمانی اندک در کشورهایی مثل آمریکا غوغا به پا کرد.
ویروس زیکا از طریق گزش برخی گونههای پشه این جنس خاص به انسان منتقل میشود. پشههای مذکور خیلی راحت در مجاورت مناطقی که آبهای راکد دارند، تخمگذاری میکنند. آنها اغلب مهاجم هستند و در طول روز بشدت باعث مزاحمت میشوند. شواهد اولیه حاکی از آن است که این پشهها معمولاً صبحها و اواخر روز یعنی نزدیکهای غروب تمایل به نیش زدن دارند. اگر آنها از خون فرد آلوده به این ویروس تغذیه کنند و سپس فرد دیگری را نیش بزنند، میتوانند بیماری را به آن فرد دوم منتقل کنند و درست به همین دلیل است که سرعت شیوع و پراکنش این بیماری بالا است.
ویروس زیکا از طریق پشه آلوده، به انسان منتقل میشود.
ویروس زیکا از طریق پشه آلوده، به انسان منتقل میشود.
ویروس چگونه مسیر خود را هموار کرد؟
این ویروس نخستینبار در سال ۱۹۴۷و در کشور اوگاندا شناسایی شد. متخصصان به صورت اتفاقی و در هنگام پایش سیستماتیک بیماری تب زرد، با نوعی عامل بیماریزا بر روی میمونهای رزوس مواجه شدند که برایشان کاملاً تازگی داشت و این سرآغاز ماجرا بود. حدود ۵ سال بعد در اوگاندا و تانزانیا مواردی از ابتلای انسان به این ویروس گزارش شد.
تحقیقات نشان میدهد که این بیماری در اثر نیش پشههای آلوده از جنس (Aedes) بالاخص گونه موسوم به (Aedes aegypti) که اغلب در مناطق حاره زیست میکند، به انسان منتقل میشود. لازم به یادآوری است که این گونه پشه در عین حال میتواند ناقل بیماریهای مشهور دیگری مانند دنگی، چیکونگونیا و تب زرد نیز به انسان باشد.
قریب ۷۰ سال از شناسایی ویروس زیکا میگذرد اما هنوز واکسنی برای آن به بازار عرضه نشده.
کشورهای میزبان زیکا
نخستین شیوع گسترده این بیماری در سال ۲۰۰۷ و سپس در سال ۲۰۱۳ در یکی از ایالتهای فدرال میکرونزی موسوم به یاپ (ناحیهای واقع در قاره اقیانوسیه و اقیانوس آرام) و جزایر پلینزی فرانسه (بخش جنوبی اقیانوس آرام) اتفاق افتاد. در سال ۲۰۱۵ کشورهای برزیل و کلمبیا از آمریکای جنوبی و کیپورده از آفریقا هم شیوع زیکا را تجربه کردند. خبرگزاری رویترز روز جمعه اعلام کرد که علائم و شواهد مستند از حضور ویروس زیکا در ۲۳ کشور قاره آمریکا به تایید رسیده است. سرعت شیوع و گسترش این بیماری به حدی است که در حال حاضر نگرانیها و دغدغههای زیادی را برای بسیاری از دولتها و مردم عادی رقم زده است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) روز پنجشنبه اعلام کرد که این ویروس سلامت قریب ۴ میلیون نفر را تنها در قاره آمریکا تهدید میکند.
مهدی ترکلو