نان و خواص آن از دیدگاه طب اسلامی و امام رضا (ع)
نان و خواص آن از دیدگاه طب اسلامی و امام رضا (ع)
نان و خواص آن از دیدگاه طب اسلامی و امام رضا (ع)
سلامتی گوهری ارزشمند و نعمتی بزرگ از جانب خداوند حکیم است . انسان با حفظ و صیانت از این نعمت الهی ، به نوعی از آفریدگار خود ، سپاسگزاری می کند . تندرستی و برخورداری از فکری سالم و پویا ، انسان را برای انجام مسئولیتهای زندگی آماده می سازد . یک فرد سالم و بانشاط ، بهتر می تواند برای فرایض دینی و وظایف اجتماعی خود برنامه ریزی کند . از این رو ، انسان سالم و مسئولیت پذیر ، در جاده پیشرفت و تعالی حرکت می کند و برای رسیدن به کمالات روحی ، دست از تلاش و تکاپو بر نمی دارد .
دین اسلام ، برای حفظ سلامتی و تندرستی انسان ها ، اهمیت فراوانی قائل است . سفارشات اسلام درمورد تغذیه سالم و ورزش و نیز ارتباط دائم با خداوند ، همگی در راستای بهره مندی از سلامتی جسمی و روحی است . نان ، غذای اصلی بیشتر مردم دنیاست . مسلمانان ، نان را برکت سفره می دانند و حرمت خاصی برای آن قائلند . پیامبر گرامی اسلام (ص) درباره ارزش نان می فرماید : خداوندا ، برای ما به نان برکت بده / و میان ما و آن جدایی میفکن . " امام صادق (ع) می فرماید : " تن ( و جسم آدمی ) بر نان استوار شده است ." از امام رضا (عليه السلام) در باره نان و آب پرسيدند،حضرت فرمود :« مزه آب، مزه زنده بودن است، و مزه نان، مزه زندگى كردن.»
در بیشتر نقاط جهان ، نان را از گندم ، جو و یا برنج تهیه می کنند . نان ، از پختن ، بخارپز کردن و یا سرخ کردن خمیری که از آرد و آب ترکیب شده است ، بدست می آید . در بیشتر خمیرها ، از نمک و معمولاً یک ماده برای ور آمدن خمیر استفاده می کنند . در تهیه نان ، علاوه بر نمک و مایه خمیر و آب ، گاهی برخی ادویه جات و انواع غلات را به خمیر می افزایند تا انواع متنوعی از نان با طعم های گوناگون فراهم شود . متخصصان تغذیه بر این باورند که درمیان نانها ، نان سبوس دار دارای ارزش غذایی بیشتری است .
سبوس حاوی مواد چربی ، ویتامین های گروه B و E ، مواد فسفردار و از همه بالاتر ، گلوتن gluten است . گلوتن ، تنها قسمت ازت دار گندم است که درحقیقت ، جزو مصالح ساختمانی بدن به شمار می رود .
با الک کردن گندم ، قسمت مفید و مغذّی آن جدا می شود . گندم با الک شدن ، ویتامین ها و مواد زیادی را از دست می دهد . به طور نمونه سیلیس ، که در استحکام دندان ها و استخوان ها مؤثر است و قلب و کلیه ها را تقویت می کند ، در اثر الک کردن از بین می رود . همچنین در اثر تصفیه ، گندم بسیاری از مواد معدنی خود را نظیر فسفر ، منیزیم و آهن ، پتاسیم و نمک از دست می دهد . این مواد مفید معدنی ، برای گلبول های سفید خون که سربازان مدافع بدن به شمار می روند ، ضروری هستند .
پزشکان می گویند : " بیش از 50 درصد نان بدون سبوس در بدن هضم نشده و دفع می گردد . ولی نان کامل و سبوس دار ، جذب بدن شده و فقط 5 درصد آن در بدن هضم نمی شود . "
در روایات اسلامی آمده است که نان جو بر نان گندم ارجحیت دارد و امام رضا (ع) در این رابطه می فرماید : " هیچ بدنی نیست که جو بدان وارد شود و همه دردها از آن بیرون نرود . جو ، خوراک پیامبران و غذای نیکان است . "
فضل بن يونس یکی از یاران امام رضا (ع) مي گويد: كه ابو الحسن عليه السّلام نزد من صبحانه خورد ،در اين هنگام كاسهاى آوردند كه زير آن نان بود، فرمود: «نان را گرامي تر از آن داريد كه زير كاسه باشد و به من فرمود: بغلام بگو تكه نان را از زير كاسه درآورد.»