شهروند سنتی- شهروند مدنی
شهروند سنتی- شهروند مدنی
مهدی بهلولی
از ویژگی های یک شهروند مدنی یکی این است که نگاه واقع بین به دیگران دارد در برابر "شهروند" جامعه سنتی که یا قهرمان پروری می کند یا به تحقیر دیگران می پردازد. یک ویژگی دیگر شهروند مدنی،توجه به دیگران و درک آنهاست در برابر خودبینی و خودنگری که از ویژگی های شهروند جامعه سنتی است. در میان فرهنگیانی که از چند سال گذشته پا به گستره ی کار صنفی گذاشته اند کسانی هستند که بیش از ویژگی های شهروند مدنی،ویژگی های شهروند جامعه سنتی را دارا هستند. از افراد،قهرمان و اسطوره می سازند و با این کار به خودبینی و خودنگری و خودنمایی همان اسطوره ها کمک می کنند. گهگاه "اسطوره" هایی هم پیدا می شوند که با نگاهی ابزاری به دیگران- نگاه ابزاری به انسان نیز یکی از ویژگی های شهروند جامعه سنتی است- بدشان نمی آیند که مرکز توجه همگان باشند و با انجام پیاپی کارهای نامعمول،بر ابعاد اسطوره ای وجود خویش در چشم ستایندگان خود بیفزایند. اما اسطوره،به دروغ گفتن،غلوکردن،و سیاه- سپید دیدن نیازمند است. برای هرچه سخت و پیچیده تر نشان دادن شرایطی که در آن است نیاز دارد که پا بر روی یک سری واقعیت ها بگذارد و در ِ همه ی امکان های منطقی را بر روی خودش بسته بنماید. اگر هم پایش بیفتد بدش نمی آید با تهمت به کسانی که بیرون از ستایشگران او ایستاده اند آنان را از میدان به در کند. فرض کنید کسی بیاید بگوید که یک آموزگار و کنشگر صنفی زندانی،بایستی در زندان،راه و روشی منطقی پی بگیرد تا هزینه ی اضافه نپردازد. اسطوره او را متهم می کند که با کسانی که آموزگار را به زندان افکنده اند همدست است و از هر فرصتی بهره می گیرد تا نشان دهد که از قضا آن آموزگار زندانی،انسانی است بسیار مدنی و منطقی،و آنچه منتقدان درباره ی او می گویند دروغ است. اما زمان که می گذرد دروغگویی اسطوره نمایان می شود(خوش بود گر محک تجربه آید به میان) و او باز نیازمند فضای هیجانی دیگری است تا ستایشگران خود را سرگرم سازد و فرصت اندیشیدن و سنجشگری را از آنان بستاند. در اینجا نیز،باز نیاز دارد که درباره ی شرایط خودش،غلو کند و پا بر روی بسیاری از واقعیت ها بگذارد. راه برون رفت از این دور،سنجشگرانه اندیشی و نترسیدن از ستایندگان گوناگون اسطوره است - ستایندگان اسطوره برخی با او ابزاری برخورد می کنند و برخی شیفتگان او هستند.